Stosownie do art. 991 k.c. zstępnym spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy należy się połowa wartości udziału, który by mu przypadł przy dziedziczeniu ustawowym (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku. Zasady obliczania zachowku określa art. 992-995 k.c. Podstawą ustalenia zachowku jest czysta wartość spadku. Stanowią ją aktywa spadkowe pomniejszone o pasywa. Obliczając zachowek bierze się pod uwagę wartość spadku, do której dolicza się darowizny. Nie dolicza się jednak darowizn dokonanych przed więcej niż 10 laty od śmierci spadkobiercy na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 w zw. z art. 924 k.c.).. Zachowku od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę żądać można jedynie, gdy nie można otrzymać należnego zachowku od spadkobiercy lub osoby, na rzecz której w testamencie uczyniony został zapis (art. 1000 § 1 k.c.). Jeżeli obdarowany sam jest uprawnionym do zachowku, inny uprawniony może od niego żądać jedynie nadwyżkę przekraczającą ten zachowek (art. 1000 § 2 k.c.). W realiach przedstawionej sprawy pozostali uprawnieni do zachowku po teściu (rodzeństwo Pana żony) mogą domagać się sumy zachowku od teściowej (swojej matki), a od Pana i od Pana żony – jedynie wtedy, gdy nie będą mogli otrzymać należnego zachowku od niej, z tym że wtedy mogliby domagać się całości swojego zachowku od Pana, a od Pana żony – jedynie otrzymanej przez nią w postaci darowizny nadwyżki ponad jej zachowek. Natomiast jeżeli Pana pytanie dotyczy ewentualnego roszczenia o zachowek przyszłych spadkobierców teściowej, to po pierwsze wskazać należy, że pytanie jest przedwczesne: z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego wynika, że teściowa żyje i nadal rozporządza swoim majątkiem. Rozporządzenia te istotnie zmieniają uprawnienia wymienionych przez Pana osób i Pana odpowiedzialność. Po drugie, warto zauważyć, że do wartości udziału stanowiącego podstawę do obliczenia zachowku nie dolicza się darowizn poczynionych przez spadkodawcę przed więcej niż 10 laty licząc wstecz od dnia otwarcia spadku na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 k.c.). W realiach przedstawionej sprawy darowizny poczynione przez teściową na rzecz zięciów (Pana oraz Pana szwagra) po 10 latach od ich dokonania nie będą doliczone do wartości spadku, od której liczy się zachowek, ponieważ Pan ani Pana szwagier nie jesteście spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku po teściach. Oczywiście jedynie tak długo, dopóki do spadku nie zostaniecie Panowie powołani. Po trzecie, na podstawie art. 1000 § 1 w zw. art. 1001 k.c. uprawniony do zachowku może domagać się zapłaty zachowku od obdarowanego przez spadkodawcę jedynie wtedy, gdy nie może otrzymać należnego zachowku od spadkobiercy, a z kilku obdarowanych ten obdarowany wcześniej ponosi odpowiedzialność z tytułu wypłaty zachowku jedynie wtedy, gdy uprawniony nie może otrzymać zachowku od obdarowanego później. Ponieważ z przedstawionego przez Pana opisu stanu faktycznego wynika, że Pana żona i Pan zostaliście obdarowani najwcześniej, odpowiedzialność Państwa będzie aktualizować się jako ostatnia – a więc po spadkobiercach i po obdarowanym później szwagrze.