Szanowny Panie, Zgodnie z art. 128 § 1 Kodeksu pracy czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Czas podróży służbowej w zakresie, w jakim pracownik podczas tej podróży nie wykonuje czynności pracowniczych, nie jest co do zasady czasem pracy w rozumieniu art. 128 Kodeksu pracy. Chodzi tu przede wszystkim o czas dojazdu i powrotu z miejsca podróży służbowej oraz czas wolny w takiej podróży. Czas podróży służbowej w części, w jakiej pracownik nie wykonywał pracy, jest zaliczany do czasu pracy o tyle, o ile czas ten przypadał w harmonogramowych godzinach pracy pracownika. Do czasu pracy należy zatem wliczyć godziny niewykonywania pracy, które przypadały w harmonogramowych godzinach pracy, czyli pomiędzy 06:00 a 09:00. Podczas podróży służbowej wykonywał Pan pracę w godzinach od 09:00 do 15:00. Godziny wykonywania pracy od 09:00 do 14:00 należy zaliczyć do czasy pracy. Natomiast za świadczenie pracy ponad standardowy czas pracy w czasie podróży służbowej, czyli od 14:00 do 15:00 należą się wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Pozostałego czasu podróży służbowej, czyli w godzinach od 04:00 do 06:00 oraz od 15:00 do 22:00 nie wlicza się do czasu pracy. Utrwalona linia orzecznictwa przyjmuje, że co do zasady odbywanie podróży służbowej poza czasem pracy nie rodzi obowiązku wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia, jeżeli przepis szczególny tego nie przewiduje (wyrok Sądu Najwyższego z 27 października 1981 r., I PR 85/81). Ponadto pracodawca ustalając czas odbywania podróży służbowej zobowiązany jest uwzględnić prawo pracownika do odpoczynku. Czas dojazdu i powrotu w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają zatem w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku. Jeżeli czas spędzony w podróży narusza ustaloną w Kodeksie pracy normę 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę (np. podróż powrotna zakończyła się już po rozpoczęciu okresu dobowego odpoczynku), wówczas pracownikowi należą się dni wolne lub dodatkowe wynagrodzenie (wyrok SN z dnia 23 czerwca 2005 r., II PK 265/04). Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Pana powrót nastąpił o godzinie 22:00, a dobra pracownicza rozpoczyna się o godzinie 06:00, co oznacza, iż podróż powrotna naruszyła obowiązkowy odpoczynek dobowy o 3 godziny, a pracownikowi należy się rekompensata w postaci czasu wolnego lub dodatkowego wynagrodzenia. Zgodnie § 3 pkt 5 rozporządzenia ministra pracy z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy dowodami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy jest oświadczenie pracownika potwierdzające odbycie podróży służbowej w godzinach nocnych, zakończonej w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło 8 godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny.