Brak umowy o podnoszeniu przez pracownika kwalifikacji zawodowych nie stanowi przeszkody do żądania przez pracodawcę zwrotu kosztów związanych z poniesionymi przez niego opłatami za studia pracownika. Umowa taka zawierana jest co do zasady w sytuacji gdy pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych ( art. 103 (4) par. 3 k.p.). Jak wynika z treści art. 103 ( 5) k.p. w pewnych sytuacjach pracodawca może żądać zwrotu kosztów poniesionych na szkolenie pracownika mimo że nie zawarł z nim umowy a są nimi: 1) jeżeli bez uzasadnionych przyczyn pracownik nie podejmuje podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub przerywa ich podnoszenie; 2) w razie rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych; 3) w razie wypowiedzenia przez pracownika stosunku pracy w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wypowiedzenia spowodowanego mobbingiem, 4) rozwiązania przez pracownika stosunku pracy bez wypowiedzenia, jeżeli nie występuje przyczyna wymieniona w art. 55 lub 94(3) k.p. Pracownik jest zobowiązany do zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów świadczeń w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.