alimenty na dziecko - czy sąd może zasądzić więcej niż powód żądał w pozwie

ALIMENTY NA DZIECKO – CZY SĄD MOŻE ZASĄDZIĆ WIĘCEJ NIŻ POWÓD ŻĄDAŁ W POZWIE ?

W procesie o alimenty na dziecko punkt widzenia zależy zasadniczo od punktu „siedzenia” tzn. od tego czy w procesie tym  chcesz renty alimentacyjnej dla dziecka dochodzić, czy też jesteś o alimenty pozwany i zamierzasz z roszczeniem walczyć.

Pytanie, czy kwota wskazana przez powoda w pozwie wyznacza górną granicę renty alimentacyjnej jaką może zasądzić Sąd będzie jednak istotne dla obu uczestników procesu.

Czy Sąd może zasądzić więcej niż powód żąda w pozwie ?

Odpowiadając wprost na pytanie, czy Sąd może zasądzić alimenty wyższe aniżeli te których kwoty powód żądał w pozwie należy dokonać podziału na dwie sytuacje:

sytuacja nr 1:

Pozew o alimenty przed Sądem Rejonowym:

Roszczenie alimentacyjne dochodzone jest przed Sądem rejonowym – bez związku z postepowaniem rozwodowym, a powodem w sprawie jest małoletnie dziecko reprezentowane przez jednego z rodziców.

W tej sytuacji Sąd jest żądaniem pozwu związany co oznacza, że jeżeli nie zmienisz żądania pozwu poprzez zwiększenie kwoty renty alimentacyjnej jakiej zamierzasz w imieniu dziecka dochodzić, Sąd nie będzie mógł orzec więcej nawet w sytuacji w której z postępowania dowodowego wynikało będzie, że usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz możliwości zarobkowe pozwanego uzasadniałyby orzeczenie tytułem renty alimentacyjnej kwoty wyższej.

Kwota żądana w pozwie jest więc przed Sądem Rejonowym górną granicą ponad którą Sąd nie może orzec. Dla przykładu:

1. wskazujesz w pozwie, że wnosisz o to, aby sąd zasądził od pozwanego tytułem renty alimentacyjnej kwotę 1.000 zł/ miesięcznie,
2. z postępowania dowodowego wynika, że zasadnym jest zasądzenie kwoty 1.500 zł/ miesięcznie, wykazane zostało bowiem, że wysokie są usprawiedliwione koszty utrzymania dziecka, a możliwości zarobkowe pozwanego na zasądzenie takiej kwoty pozwalają.
3. pomimo powyższego Sąd może zasądzić od pozwanego maksymalnie kwotę 1.000 zł bo takiej właśnie kwoty żądał powód w swoim pozwie.

Wynika to z art. 321 KPC § 1  zgodnie z którym: „Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.”

sytuacja nr 2:

Dochodzenie alimentów w postępowaniu rozwodowym przez Sądem Okręgowym:

Sytuacja zmienia się jednak, gdy alimentów na dziecko dochodzisz w toku postepowania rozwodowego. W takiej sytuacji zasada opisana powyżej nie obowiązuje. W skrócie nie ma zakazu orzekania ponad żądanie, a sąd może decydować o wysokości renty alimentacyjnej na podstawie wszystkich okoliczności w tym dowodów.

Wracając więc do przykładu:

1. wskazujesz w pozwie, że wnosisz o to, aby sąd zasądził od pozwanego tytułem renty alimentacyjnej kwotę 1.000 zł/ miesięcznie,
2. z postępowania dowodowego wynika, że zasadnym jest zasądzenie kwoty 1.500 zł/ miesięcznie, wykazane zostało bowiem, że wysokie są usprawiedliwione koszty utrzymania dziecka, a możliwości zarobkowe pozwanego na zasądzenie takiej kwoty pozwalają.
3. gdy alimentów dochodzisz w postępowaniu rozwodowym Sąd może zasądzić 1.500 zł bez względu na to jaką kwotę w pozwie wskazano.

Skąd ta różnica ?

Jest tak dlatego, że zgodnie z art. 58 § 1 KRO: „ W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.”

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 17 grudnia 2009 roku: „Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód sąd z urzędu orzeka, w jakiej wysokości każde z małżonków obowiązane jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka. Nałożony na sąd obowiązek ma charakter bezwzględny. Sąd więc musi rozstrzygnąć o obowiązku alimentacyjnym nawet wówczas, gdy strona nie zgłosiła żądania lub też oświadczyła, że rezygnuje z alimentów. Zasądzone w wyroku alimenty na rzecz małoletnich dzieci odnoszą skutek na okres przypadający po rozwodzie.”

Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 grudnia 2015 roku: „Osoba uprawniona do żądania imieniem małoletnich należnych na ich rzecz alimentów, nie jest zobligowana wskazaną w pozwie czy też piśmie procesowym ich wysokością. Z reguły dokładna możliwość określenia ich wysokości powstaje dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, na etapie wyrokowania. Wskazanie tej kwoty nie jest również wezwaniem zobowiązanego do zapłaty. Sąd w powyższej materii nie jest związany żądaniem i spoczywa na nim z urzędu obowiązek ustalenia potrzeb małoletnich oraz możliwości majątkowych zobowiązanego, a w konsekwencji wysokość należnych alimentów. To szczególne uregulowanie stanowi wyjątek od przewidzianej w art. 321 § 1 k.p.c. zasady wyrokowania jedynie co do przedmiotu, który był objęty żądaniem.”

W postępowaniu dot. alimentów przed Sądem Rejonowym zasada wyrażona w art. 321 § 1 KPC nadal obowiązuje i nie ma od niej wyjątków.

Podsumowanie:

To czy w sprawie o alimenty Sąd może zasądzić więcej niż powód żądał w pozwie zależy od tego, czy alimenty na dzieci dochodzone są przed Sądem Rejonowym, czy w sprawie o rozwód.

W sprawie przed Sądem Rejonowym Sąd nie może zasądzić więcej niż powód żądał w pozwie.

W sprawie o rozwód Sąd nie jest związany żądaniem pozwu i jeżeli dojdzie do przekonania, iż na podstawie dowodów okoliczności za tym przemawiają może zasądzić więcej niż powód żądał w pozwie.