Alimenty wstecz - czy to możliwe?

Możliwe jest uzyskanie tzw. wstecznych alimentów, ale po spełnieniu określonych warunków. W dzisiejszym wpisie chciałabym się skoncentrować na ich omówieniu.

Pod pojęciem alimentów wstecznych mam na myśli alimenty należne sprzed dnia wniesienia pozwu do sądu . Świadczenie to co, do zasady służy zaspokajaniu potrzeb uprawnionego (na przykład dziecka) i najczęściej dotyczy jego bieżących potrzeb. Z tej przyczyny alimenty zasądza się na przyszłość - od daty wniesienia pozwu. Wydawać by się zatem mogło, że żądanie alimentów wstecz jest wykluczone. Otóż - nie do końca tak jest.

Można domagać się alimentów za okres wstecz w dwóch różnych sytuacjach :

1. gdy istnieją niezaspokojone potrzeby dziecka

lub

2. zostały zaciągnięte zobowiązania odnoszące się do czasu sprzed wytoczenia pozwu.

Z praktycznego punktu widzenia - pierwsza ze wymienionych powyżej okoliczności jest trudna do wykazania przed sądem - najczęściej potrzeby dziecka są realizowane na bieżąco (choć w różnym stopniu). Nie można jednak wykluczyć np. sytuacji, w której dziecko z własnych środków zapokaja swe usprawiedliwone potrzeby - sprzedaje pewien składnik swojego majątku, nie mając obowiązku zużycia go na zaspokojenie bieżących potrzeb, by uzyskać środki na własne utrzymanie. W takim przypadku sąd nie powinien odmówić zasądzenia alimentów za okres wsteczny.

W wielu jednak przypadkach żądanie wstecznych alimentów jest uzależnione od istnienia zobowiązań (długów), które zaciągnął jeden z rodziców (przed wniesieniem pozwu) w celu utrzymania dziecka, np. zwrot kredytu/pożyczki na zakup odzieży, lekarstw, żywności dla uprawnionego. Jest to modelowa sytuacja nierzadko występująca w praktyce.

Warto również rozróżniać żądanie alimentów za okres sprzed daty wniesienia powództwa do sądu od tzw. roszczenia regresowego. Częsty przypadkiem jest sytutacja, w której jeden z rodziców żąda od drugiego zwrotu środków, które ten powinien przekazać wcześniej na utrzymanie dziecka. Wówczas nie mamy do czynienia ze wstecznymi alimentami tylko właśnie z roszczeniem regresowym (zwrotnym).

Za jaki okres wstecz można żądać świadczenia alientacyjnego ?

Odpowiedzią na to pytanie jest przepis art. 137 § 1 - 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§  1.  Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech.
§  2.  Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.
 
Z powyższego przepisu wynika, że skuteczne uzyskanie tego świadczenia  jest możliwe w zasadzie co do 3 lat wstecz od wytoczenia powództwa. Warto zatem dokładnie zanalizować sytuację i wyliczyć kwotę odpowiadającą wartości niezaspokojonych potrzeb dziecka z tego okresu.