Choroba psychiczna małżonka – rozwód czy unieważnienie małżeństwa?

Jeżeli po zawarciu małżeństwa okaże się, że małżonek cierpi na chorobę psychiczną, można żądać przed sądem unieważnienia małżeństwa.

Jakie są inne przesłanki unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej małżonka?

Podstawą do unieważnienia małżeństwa może być choroba psychiczna małżonka, która istniała już w dacie zawierania związku małżeńskiego. Nie może bowiem zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Nie oznacza to jednak, że takiej osobie w ogóle nie przysługuje prawo zawarcia małżeństwa. Może ona tego dokonać za zgodą sądu, jeżeli stan jej zdrowia lub umysłu nie zagraża małżeństwu, ani zdrowiu przyszłego potomstwa, pod warunkiem, że nie została ubezwłasnowolniona całkowicie. Bez zgody sądu takie małżeństwo będzie nieważne.

Choroba psychiczna może być także powodem unieważnienia, gdy w chwili samego zawarcia małżeństwa małżonek działał z dostatecznym rozeznaniem (np. znajdując się w okresie tzw. remisji). Ten przejściowy okres nie przesądzi o oddaleniu powództwa, jeśli objawy choroby stwierdzono wcześniej, a po zawarciu małżeństwa nastąpiły nawroty choroby.

Podstawę unieważnienia małżeństwa mogą również stanowić niepsychotyczne zaburzenia psychiczne, jeżeli wywołują taki sam skutek, jak choroba psychiczna.

Unieważnienie małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z małżonków może nastąpić tylko wówczas, gdy przeszkoda ta istniała w chwili zawierania związku małżeńskiego .

Choroba psychiczna małżonka musi zostać stwierdzona przez biegłego psychiatrę.

Czy każda choroba psychiczna stanowi podstawę unieważnienia małżeństwa?

Należy pamiętać, że nie każda choroba może prowadzić do unieważnienia małżeństwa. Nadto, nawet jeśli choroba nie ustała, sąd nie musi uwzględnić żądania małżonka „zdrowego”, jeśli stwierdzi, że stan zdrowia lub umysłu współmałżonka nie zagraża małżeństwu, ani zdrowiu przyszłego potomstwa (np. że nie istnieje ryzyko przekazania choroby psychicznej ewentualnemu potomstwu).

Sąd może również oddalić powództwo o unieważnienie małżeństwa, przykładowo, gdy choroba psychiczna przez wiele lat nie przeszkadzała w prawidłowym funkcjonowaniu małżeństwa, zaś opinia lekarska potwierdzi, że współmałżonek jest w stanie właściwie wykonywać władzę rodzicielską.

Należy mieć przy tym na uwadze, że nawet w przypadku stwierdzenia istnienia choroby psychicznej w dacie zawarcia małżeństwa, nie można go unieważnić, gdy choroba następnie ustała.

Jeżeli jednak współmałżonek został ubezwłasnowolniony całkowicie, małżeństwo zawsze podlega unieważnieniu.