Co należy do majątku wspólnego małżonków, a co do ich majątków osobistych ?

Co należy do majątku wspólnego małżonków, a co do ich majątków osobistych ?

Większość osób zawierających związek małżeński uważa, odtąd wszystko to, co zostanie zgromadzone jest ,,nasze", ,,wspólne". Otóż, nie do końca tak jest. Wbrew powszechnemu przekonaniu nawet w czasie trwania małżeństwa można mówić o powstaniu trzech rodzajów majątków: wspólnego i osobistego żony i męża. Stanowczo określa to przepis art. 31 § 1 k.r.o.: z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W § 2 tego przepisu podano składniki majątku wspólnego: do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

 

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

 

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

 

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.2)).
 
+ art. 34 k.r.o.: przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
 
Zwracam uwagę, iż w przepisie art. 31 § 2 k.r.o. użyto sformułowania w szczególności , co oznacza, że podany katalog składników majątku wspólnego nie jest wyczerpujący. Ma on charakter przykładowy. Pomimo, iż funkcjonuje domniemanie, że przedmioty majątkowe nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej zostały nabyte na rzecz wspólności majątkowej sąd - dokonując podziału majątku wspólnego byłych małżonków - ustala najpierw jego skład, a zatem musi rozstrzygnąć czy dany składnik przynależy do majątku wspólnego czy też osobistego jednego z byłych małżonków. W tej mierze sąd oprze się na dacie faktycznego nabycia danego składnika przez żonę i/lub męża.
 
Zgodnie z art. 33 k.r.o.: do majątku osobistego każdego z małżonków należą :
 
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
 
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
 
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
 
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
 
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
 
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
 
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
 
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
 
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
 
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
 

W tym wypadku chciałabym zwrócić uwagę dwie kwestie. Po pierwsze - inaczej niż w art. 31 § 2 k.r.o. - ustawodawca w sposób zamknięty określił składniki majątku osobistego małżonków. Przepis art. 33 k.r.o. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 31 k.r.o. i zgodnie z zasadą: przepis szczególny uchyla przepis ogólny wyłącza on stosowanie przepisu art. 31 k.r.o. w stosunku do składników majątkowych wymienionych w art. 33 k.r.o. Po drugie, z mojego doświadczenia - akcentuję przepis art. 33 pkt 2 k.r.o. Przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa na mocy zapisu, darowizny lub dziedziczenia wchodzą w skład majątku osobistego zapisobiercy, obdarowanego lub spadkobiercy. Mogą one przynależeć do majątku wspólnego, ale tylko w przypadku gdy darczyńca lub spadkodawca tak postanowił. Zatem gdy ustalamy skład majątku wspólnego, przytowując się do jego podziału po rozwodzie, warto przeczytać, np. treść umowy darowizny nieruchomości objętej aktem notarialnym, by poznać rzeczywistą wolę darczyńcy.