Czy koszt prywatnej opinii na zlecenie poszkodowanego przedsiębiorcy wchodzi w skład pełnego odszkodowania?

W sytuacji kiedy poszkodowany zleci sporządzenie prywatnej ekspertyzy, jej koszt może wchodzić w skład pełnego odszkodowania gdy zbadane zostaną takie okoliczności jak to, czy taki wydatek był uzasadniony, konieczny oraz czy stwierdzono wystąpienie związku przyczynowego. 

W celu przybliżenia opisanego powyżej problemu przytoczę fragment  Wyroku Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 14 października 2008 r., sygn. akt I C 283/08,  w którego uzasadnieniu Sąd stwierdził, że: 

Koszty, które zostały poniesione przez poszkodowanego w związku ze sporządzeniem prywatnej opinii są zasadne w takiej sytuacji, gdy pozwany ubezpieczyciel odmawia zaspokojenia roszczenia poszkodowanego tj. wypłaty odszkodowania, wobec czego poszkodowany decyduje się w celu obrony swoich uzasadnionych interesów na wykonanie prywatnej opinii. 

W omawianej sprawie pozwany ubezpieczyciel przyjął wartość szkody, z którą nie zgodził się powód – poszkodowany. W takim stanie rzeczy zdecydował się on skorzystać z prywatnej opinii, która nie potwierdziła stanowiska pozwanego. Także opinia biegłego sądowego, powołanego w sprawie potwierdziła stanowisko powoda. Taka właśnie sytuacja procesowa pozwala uznać, iż poniesione koszty na prywatną opinię były potrzebne i uzasadnione. Również w ocenie Sądu koszty prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie poszkodowanego było obiektywnie konieczne, jako że Powód nie posiadał fachowej wiedzy, która pozwalałaby mu na ocenę i weryfikację kosztorysu wykonanego przez ubezpieczyciela.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż strona powodowa poniosła również szkodę polegającą na konieczności poniesienia wydatków na prywatną ekspertyzę w postępowaniu przedsądowym i pozostawała ona w normalnym związku przyczynowym ze szkodą spowodowaną wypadkiem    komunikacyjnym, wobec czego należy ją zaliczyć w skład kwoty pełnego ubezpieczenia.

Aktualnie jednak w orzecznictwie problem pojawił się w stosunku do przedsiębiorców, którzy zajmują się skupowaniem wierzytelności od osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych.

Tę kwestię ostatecznie rozstrzygnie Sąd Najwyższy w rozszerzonym składzie 7 sędziów w październiku. 

W analizowanej sprawie powód profesjonalnie zajmujący się skupowaniem wierzytelności od osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych, opłacił prywatną ekspertyzę biegłego. Swoje roszczenie oparł na art. 361 k.c.., według którego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Sąd Rejonowy oddalił żądanie powoda, który poniósł koszty ekspertyzy i naprawy uszkodzonego pojazdu. Sąd stwierdził, że powód będący przedsiębiorcą ponosi ryzyko, a tym samym koszt ekspertyzy nie może być traktowany jako koszt podlegający zwrotowi w ramach odszkodowania, a inwestycja gospodarcza.

Sąd Okręgowy w Częstochowie po wniesieniu przez powoda apelacji od wyroku o którym mowa powyżej, powziął wątpliwość czy koszt prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie podmiotu, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się skupywaniem wierzytelności odszkodowawczych, pozostaje w normalnym związku przyczynowym, o jakim mowa w art. 361 § 1 k.c. ze zdarzeniem wywołującym szkodę? Czy można mówić w przedmiotowej sprawie o ryzyku gospodarczym w stosunku do tego przedsiębiorcy?

SN zawiesił postępowanie w tej sprawie z powodu skierowania przez prezesa SN Józefa Iwulskiego pytania prawnego w składzie 7 sędziów, które dotyczyło identycznego zagadnienia: Czy podmiotowi, który na podstawie art. 509 k.c. nabył od poszkodowanego lub jego następcy wierzytelność odszkodowawczą dotyczącą szkody komunikacyjnej, przysługuje w ramach odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zwrot kosztu zleconej przez niego osobie trzeciej ekspertyzy prywatnej mającej na celu określenie wysokości szkody?​ Zdaniem prezesa Iwulskiego za ustaloną w orzecznictwie należy uznać interpretację, że pełne odszkodowanie może obejmować także koszty ekspertyzy prywatnej sporządzonej w celu ustalenia rozmiaru szkody – na zlecenie poszkodowanego.