Czy możemy żądać od dłużnika osobistego wykonania świadczenia?

Kiedy jesteśmy zobowiązani do osobistego wykonania zobowiązań wskazanych w zawartej przez nas umowie? Kiedy możemy od drugiej strony żądać osobistego spełnienia świadczenia?

Co do zasady dłużnik nie ma obowiązku osobistego spełnienia świadczenia. Świadczenie może zostać spełnione przez inną osobę, którą posługuje się dłużnik. Dłużnik może powierzyć również wykonanie zobowiązania osobie trzeciej – w takim przypadku dłużnik odpowiedzialny jest za działania tej osoby jak za własne działania.

Istnieją jednak sytuacje, kiedy dłużnik obowiązany jest do osobistego spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela. Może to mieć miejsce w trzech przypadkach. Po pierwsze, obowiązek osobistego świadczenia może wynikać z ustawy, na przykład gdy przepisy regulujące dany typ umowy przewidują obowiązek osobistego wykonania zobowią zania przez dłużnika – z taką sytuacją mamy do czynienia np. w przypadku umowy przechowania. Po drugie, obowiązek osobistego świadczenia może wynikać z właściwości świadczenia , gdy na przykład świadczenie jest związane z konkretną osobą, jej umiejętnościami i kwalifikacjami, z uwagi na które powierzamy tej osobie spełnienie jakiegoś świadczenia – np. malarzowi namalowanie obrazu.

Ponadto, wierzyciel może żądać od dłużnika osobistego wykonania świadczenia w przypadku, gdy wynika to z treści czynności prawnej. Obowiązek osobistego świadczenia strony mogą zatem zastrzec w umowie. W sytuacji, gdy strony w umowie zawrą postanowienie, zgodnie z którym jedna ze stron zobowiązana jest osobiście wykonać zobowiązania wynikające z umowy, strona ta nie może posługiwać się inną osobą przy wykonywaniu zobowiązań, zaś druga strona uprawniona jest do odmowy przyjęcia świadczenia, które nie zostało spełnione osobiście przez dłużnika.

Jeżeli zatem zależy nam na tym, aby strona, z którą zawieramy umowę, osobiście wykonała swoje obowiązki wynikające z umowy, należy to wyraźnie zastrzec w umowie. W przeciwnym wypadku nie będziemy mieli prawa odmowy przyjęcia świadczenia, które nie zostało wykonane osobiście przez stronę.