Czy na pewno wiesz, jak odrzucić spadek?

Czy na pewno wiesz, jak odrzucić spadek?

Czy wiesz, jak odrzucić spadek i jakie są tego konsekwencje? Niestety nadal wiele osób żyje w przeświadczeniu, że jeśli po śmierci bliskiej osoby nie podejmie żadnych działań, to nie będzie niczego dziedziczyć. I nie będzie mieć żadnych kłopotów. Nic bardziej mylnego. Jeśli nie złożymy stosownych oświadczeń, to dochodzi do dziedziczenia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. A to też może przysporzyć nam problemów.

Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu, to najpierw w grę wchodzi dziedziczenie przez jego najbliższych. O porządku dziedziczenia ustawowego pisałam w pierwszym artykule cyklu – jeśli chcesz się dowiedzieć, czy to Ty dziedziczysz, jeśli nie ma testamentu, to koniecznie zajrzyj do tego artykułu. Niestety często zdarza się tak, że spadek składa się z ogromu długów i niczego wartościowego. Okazuje się, że wiele osób myśli, że nie robiąc nic jako potencjalni spadkobiercy, pozbywają się problemu. Jeśli nie podejmiemy żadnych kroków, to i tak dostarczymy sobie niedogodności.

Rozwiązania dla potencjalnego spadkobiercy

W chwili śmierci spadkodawcy następuje, tzw. sukcesja uniwersalna . Czym ona jest? Jest to przejście wszystkich praw i obowiązków zmarłego na jego spadkobierców, ale jest to prowizoryczne i tymczasowe . Kiedy dochodzi do ostatecznego nabycia spadku ? Następuje ono dopiero wraz z upływem sześciomiesięcznego terminu. Albo ze złożeniem przez potencjalnego spadkobiercę odpowiedniego oświadczenia woli przed sądem lub u notariusza już przed upływem tego terminu.

Każdy z nas stający się potencjalnym spadkobiercą ma 3 wyjścia : może przyjąć spadek wprost, przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza, albo odrzucić. Czym charakteryzuje się każda ze wskazanych możliwości?

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Generalna zasada jest taka, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku musi być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. W praktyce termin ten biegnie:

• od dnia otwarcia spadku dla spadkobierców ustawowych
• od dnia ogłoszenia testamentu dla spadkobierców testamentowych

Jeżeli nie podejmiesz żadnych działań i nie złożysz oświadczenia przed sądem lub u notariusza, to odziedziczysz spadek właśnie z dobrodziejstwem inwentarza. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe do wysokości otrzymanego spadku. Co to oznacza? Że jeśli spadkodawca posiadał długi przekraczające wartość aktywów spadku, to zobowiązania te zostaną spłacone do wartości otrzymanego spadku.

Przyjęcie spadku w taki sposób może się jednak wiązać z poniesieniem przez Ciebie dodatkowych kosztów związanych z przeprowadzeniem przez komornika spisu inwentarza.

Jednakże, jeśli wahasz się, czy przyjąć, czy odrzucić spadek, to przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza w pewien sposób ochroni Twoje interesy majątkowe.

Przyjęcie spadku wprost

Przyjęcie spadku wprost oznacza, że przyjmujesz go bez żadnych ograniczeń i dziedziczysz zarówno całość aktywów, jak i pasywów.

Odrzucenie spadku

Odrzucenie spadku wpływa na to, kto w dalszej części zostaje powołany do dziedziczenia. Spadkobierca odrzucający spadek traktowany jest, jakby nie dożył otwarcia spadku , a jego udział spadkowy przypada jego zstępnym (jeśli ich miał w momencie otwarcia spadku), a jeżeli nie miał zstępnych – to dalszym spadkobiercom ustawowym.

Powołani w jego miejsce spadkobiercy ustawowi na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku mają 6 miesięcy, licząc od dnia w którym dowiedzieli się o odrzuceniu przez swojego poprzednika.

Jak odrzucić spadek?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć zarówno przed sądem, jak i u notariusza.

Spadkobierca testamentowy również może odrzucić spadek

Oczywiście, to nie jest tak, że jeżeli ktoś powoła nas w testamencie jako swoich spadkobierców, to bezwzględnie musimy się z tym zgodzić. Przy dziedziczeniu testamentowym też mamy prawo spadek przyjąć lub go odrzucić.

Odrzucenie spadku ,,z testamentu” powoduje, że w miejsce spadkodawcy wchodzą:

• inni spadkobiercy testamentowi, jeżeli byli powołani – w częściach odpowiadających ich udziałom (udział przypadający z przyrostu może zostać odrzucony, przy jednoczesnym zachowaniu udziału z powołania)
• spadkobiercy podstawieni – spadkobiercą może zostać również osoba, którą spadkodawca wskazał w testamencie, zaznaczając, że w przypadku odrzucenia spadku z testamentu, w miejsce danego spadkobiercy wstąpi, tzw. spadkobierca podstawiony
• spadkobiercy ustawowi – jeżeli nie ma innych spadkobierców testamentowych, a spadkodawca nie zastosował instytucji podstawienia

Czy jest taka możliwość, że przy ważnym testamencie i tak dojdzie do dziedziczenia ustawowego?

Może się tak zdarzyć. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia właśnie wtedy, kiedy osoby powołane do spadku w testamencie odrzucą spadek. Wtedy w grę będzie wchodzi dziedziczenie ustawowe.

Czy spadkobierca może być powołany do spadku jednocześnie z mocy testamentu i z mocy ustawy? Tak, czasem się to zdarza. Może wtedy spadek testamentowy odrzucić, a przyjąć go jako spadkobierca ustawowy. Zdarza się to, jeśli testament obwarowany jest wieloma warunkami i poleceniami.

Nie wszyscy mogą osobiście odrzucić spadek!

Warto pamiętać o tym, że za osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych (np. małoletnie dzieci) oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku musi złożyć ich opiekun ustawowy. Żeby to zrobić, musi najpierw uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. Ale o tym szerzej przeczytasz już w następnym artykule.