Emerytura cywilna obok emerytury wojskowej

Sąd Najwyższy otworzył drogę wojskowym, którzy służbę rozpoczęli  przed 1 stycznia 1999 r.  do uzyskiwania  dwóch świadczeń emerytalnych . Może się okazać, że wyrok Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2019 r. (sygn. akt  I UK 426/17 ) będzie dla nich przełomowy. Ale zacznijmy wszystko od początku.

Jak było

Do tej pory uznawano, że wszystko zależy  od chwili rozpoczęcia służby . W przypadku osób, które rozpoczęły służbę  przed 1 stycznia 1999 r.  przyjmowano, że mogą oni pobierać  tylko jedno świadczenie  – wojskowe lub cywilne (art. 95 ust. 2  ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). W takim przypadku przyznawano świadczenie wyższe lub to, które zostało wybrane przez samego zainteresowanego.

Takie osoby, które uzyskały emeryturę wojskową, a następnie pracowały „w cywilu” i płaciły składki ZUS, mogły  doliczyć okres zatrudnienia do emerytury wojskowej . Od okresu zatrudnienia zależy bowiem wysokość świadczenia. Jest jednak jedno „ale”. Doliczeń nie można dokonywać w nieskończoność.

Okresy zatrudnienia mogą być bowiem doliczone do emerytury, jeżeli  podstawa wymiaru jest mniejsza niż 75% . Kwota emerytury wojskowej nie może bowiem przekroczyć 75% podstawy wymiaru (a więc zasadniczo  uposażenia w ostatnim miesiącu  pełnienia zawodowej służby wojskowej).

Natomiast w przypadku żołnierzy, którzy zostali powołani do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy  po dniu 1 stycznia 1999 r . emerytura wojskowa wynosi  40% podstawy wymiaru za 15 lat służby  i jest zwiększana za dalsze lata służby, ale również za inne okresy składkowe lub nieskładkowe przed służbą lub po jej zakończeniu.

W ich jednak wypadku, dopuszczono wprost możliwość pobierania dwóch świadczeń –  zarówno emerytury wojskowej, jak i emerytury z FUS  (oczywiście po spełnieniu odpowiednich wymagań).

Wyrok Sądu Najwyższego

Jeden z żołnierzy służył  25 lat w wojskach lotniczych . Służbę zakończył w 1990 roku i rozpoczął pracę jako pracownik cywilny. Praca ta trwała  kolejne 23 lata , a więc przez cały ten czas  płacił składki ZUS , w tym składkę emerytalną. Na swoim subkoncie ZUS uzbierał niebagatelną kwotę 350 tys. złotych. Gdy osiągnął powszechny wiek emerytalny zwrócił się do ZUS o przyznanie prawa do emerytury. Otrzymał decyzję ustalającą wysokość świadczenia na 1.800 zł miesięcznie, ale  z zawieszeniem (czyli „odmową wypłaty”)  z uwagi na to, że pobiera już  emeryturę wojskową .

Wojskowy nie zgodził się z taką decyzją ZUS-u i odwołał się do Sądu. Natomiast Sądy obu instancji  przyznały rację ZUS  – z uwagi na zbieg świadczeń, w ich ocenie nie można było przyznać mu dodatkowo emerytury cywilnej. Udał się więc do Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu II instancji i stwierdził przy tym, że w sprawie doszło do  nierównego traktowania  i naruszenia art. 32 Konstytucji RP. Wojskowy pobierał bowiem emeryturę wojskową  w maksymalnej dopuszczalnej wysokości, a więc 75% podstawy wymiaru  (ostatniego uposażenia). Z uwagi na to  nie mógł doliczyć stażu cywilnego  do swojej emerytury wojskowej. 23 lata pracy cywilnej i odprowadzania składek w żaden sposób nie wpływały na wysokość pobieranego przez niego świadczenia.

Sąd Najwyższy stwierdził więc, że jego sytuacja jest taka sama, jak osób przyjętych do służby po 1 stycznia 1999 r., a jednak  jest traktowany inaczej.  Nie ma bowiem możliwości uzyskania dodatkowego świadczenia – w przeciwieństwie do kolegów, którzy rozpoczęli służbę później.

Jak będzie

Sprawą teraz ponownie zajmie się  Sąd Apelacyjny w Łodzi . Wydaje się jednak, że po wyroku kasatoryjnym SN nie będzie mógł odmówić wypłaty wojskowemu emerytury cywilnej obok emerytury wojskowej.

Ten wyrok może mieć duże znaczenie również  dla innych ubezpieczonych w podobnej sytuacji , a więc gdy ich emerytura wojskowa nie może być już zwiększona, a odprowadzają składki ZUS.

Nie dotyczy to wyłącznie  żołnierzy , ale również  policjantów  czy  innych służb mundurowych  – funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.