Idą święta, zakupy, prezenty... problemy ze sprzedawcami i problemy ze zwrotami. Co zatem może konsument?

Nadchodzący czas, to siłą rzeczy okres wzmożonych zakupów. Łatwo poddać się impulsowi chwili. My - konsumenci niesieni euforią świątecznej atmosfery dokonujemy zakupów, które w gruncie rzeczy są nam zupełnie zbędne lub nie są należytej jakości. W jaki sposób, poza zwiększoną dozą rozsądku i ostrożności, możemy chronić swoje portfele? Czy nie mamy jakichkolwiek szans aby odzyskać pieniądze wydane na nieprzemyślane zakupy? Czy jesteśmy zupełnie bezbronni? Niekoniecznie, musimy tylko znać przysługujące nam prawa.

Kim zatem jest konsument w świetle przepisów? I jakie przysługują nam prawa?

Co do zasady, konsumentem jest osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej. W ostatnim czasie ustawodawca rozszerzył jednak niektóre formy ochrony przysługujące konsumentom, na osoby prowadzące jednoosobowa działalność gospodarczą, ale tylko w zakresie tych usług, które nie mają dla jednoosobowego przedsiębiorcy charakteru zawodowego. Co to oznacza w praktyce? Kiedy dana umowa nie ma charakteru zawodowego? Niestety, każdą sprawę należy tu oceniać indywidualnie, pewnym, ale nie jedynym wyznacznikiem mogą tu być np. kody PKD, które nasza działalność ma wpisane w CEIDG.

Wada towaru, czyli miało działać a nie działa. Jak reklamować?

Jeśli kupiliśmy przedmiot lub usługę, nie mające właściwości, które mieć powinny, lub niezwłocznie po zakupie przedmiot się zepsuł, mamy prawo do reklamacji wadliwego towaru lub usługi. Reklamacji możemy dokonać na zasadzie rękojmi lub jeżeli została udzielona - gwarancji.

Która forma reklamacji jest lepsza? To pytanie, na które w każdym konkretnym przypadku może być inna odpowiedź. Zakres gwarancji ustala każdorazowo producent (jak można się zatem domyślać z reguły minimalizuje on zakres swojej odpowiedzialności). Rękojmia odbywa się na zasadach wskazanych w ustawie, więc jest z niewątpliwie „pewniejszą” formą reklamacji. Nie znaczy to, że w niektórych przypadkach gwarancja może mieć szerszy zakres niż rękojmia (bywają np. przedmioty objęte dożywotnią gwarancją producenta). Trzeba także pamiętać, że dla celów dowodowych warto każdą reklamacje składać w formie pisemnej (list polecony czy chociażby email).

Jak działa rękojmia?

Na podstawie rękojmi za powstałe wady towaru odpowiada sprzedawca. Reklamując towar należy powołać się na ujawnioną wadę fizyczną (niezgodność z umową – np. zegarek nie jest wodoodporny a miał być) lub wadę prawną (np. rzecz jest własnością osoby trzeciej bo pochodzi z kradzieży) kupionego towaru. Sprzedawca odpowiada za wadliwy towar przez 2 lata od jego wydania (nieruchomość 5 lat). Nie można skrócić terminu reklamacji towarów nieużywanych. W przypadku towarów używanych sprzedawca może ograniczyć okres swojej odpowiedzialności maksymalnie do jednego roku. O skróceniu terminu należy poinformować konsumenta przed zawarciem umowy. Konsument w ramach rękojmi może od sprzedawcy domagać się: wymiany towaru na nowy, naprawy towaru, obniżenia ceny czy odstąpienia od umowy w przypadku istotnej wady towaru. Przy pierwszej reklamacji sprzedawca może zaproponować konsumentowi inne rozwiązanie niż te wybrane przez konsumenta, musi jednak uwzględnić łatwość i szybkość wymiany lub naprawy towaru, charakter wady – istotna czy nieistotna oraz to, czy towar był wcześniej reklamowany. Sprzedawca ma obowiązek ustosunkowania się do reklamacji w terminie 14 dni. Do ubiegania się o rękojmię, nie jest wymagany paragon fiskalny (co często próbują forsować  sprzedawcy). Potrzeba nam jedynie dowodu, że towar został zakupiony (np. dowód przelewu czy płatności kartą).

Gwarancja – czyli co proponuje nam producent, dystrybutor, importer czy czasem sprzedawca.

Gwarancja wskazuje obowiązki gwaranta (czyli jednej z ww. osób) i uprawnienia konsumenta w sytuacji, gdy sprzedany towar jest niezgodny z oświadczeniem gwarancyjnym. Powinna zawierać w szczególności: nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Polsce, czas trwania i zasięg terytorialny ochrony gwarancyjnej oraz uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady. Czas gwarancji, jeśli nie został w niej określony wynosi 2 lata. Jeżeli gwarant wymienił wadliwy produkt na nowy lub dokonał istotnych napraw, termin gwarancji biegnie od nowa od momentu dostarczenia klientowi wymienionej lub naprawionej rzeczy. Jeśli natomiast reklamacja w zakresie wymiany lub naprawy nie została uznana, lub naprawa nie była istotna bądź konsument żądał od gwaranta działań innych niż wymiana i naprawa – okres trwania gwarancji wydłuża się o czas, przez który konsument nie mógł korzystać z towaru w związku ze złożoną reklamacją.

Zwrot towaru kupionego poza lokalem przedsiębiorcy lub zakupionego w Internecie.

Jeśli towar został sprzedany poza lokalem przedsiębiorstwa, konsument może w terminie 14 dni odstąpić od umowy sprzedaży bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, a przedsiębiorca musi zwrócić koszty jego zakupu. Należy tu zaliczyć także koszty zwrotu o ile przedsiębiorca nie poinformował nas o nich przed zakupem. Towar nie może być przez nas używany ale może być odpakowany i sprawdzony. Co do zasady termin 14 dni liczymy od dnia, w którym weszliśmy w posiadanie rzeczy (dostarczono go nam). Przedsiębiorca ma obowiązek poinformować nas o możliwości odstąpienia bez podania przyczyny, jeśli tego nie uczynił, a my dowiedzieliśmy się o takiej możliwości później (na przykład z tego artykułu), to nasze prawo wygasa dopiero po upływie 12 miesięcy od dnia upływu 14-dniowego terminu na zwrot towaru, chyba że poinformuje nas o tym w międzyczasie (wtedy liczy się 14 dni od poinformowania). Żeby odstąpić od umowy sprzedaży, musimy złożyć przedsiębiorcy oświadczenie. Trzeba mieć jednak na uwadze, że niektóre towary są wyłączone spod przepisów o zwrocie o których mowa powyżej. Są to przede wszystkim towary wyprodukowane według specyfikacji konsumenta lub wyraźnie zindywidualizowane.

Zwrot towaru nabytego w sklepie stacjonarnym.

Należy pamiętać, że zwrot towaru zakupionego w sklepie stacjonarnym uzależniony jest tylko i wyłącznie o polityki sprzedawcy zawartej na przykład w regulaminie sklepu. Sprzedawca nie ma obowiązku przyjmowania zwrotu towaru, jeżeli został zakupiony w sklepie stacjonarnym, tylko dlatego, że klient się rozmyślił. Konsument pokrywa wszystkie bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, w tym koszty opakowania, zabezpieczenia, nadania, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował kupującego o konieczności ich poniesienia.

Mam nadzieję, że w powyższym artykule wyjaśniłem najważniejsze wątpliwości jakie mogłyby się u państwa pojawić w momencie podejmowania decyzji o dokonaniu zakupów, także tych świątecznych. Pozostaje mi jedynie życzyć zdrowych, spokojnych i rodzinnych świąt Bożego narodzenia i liczyć, że nie będą Państwo zmuszeni w najbliższym czasie korzystać z wiedzy zdobytej po przeczytaniu powyższego artykułu.

Rafał Kubik, radca prawny, doktor nauk prawnych

Doradza osobom fizycznym

Wspiera mikro, małych i średnich przedsiębiorców

Wykładowca Collegium Witelona Uczelni Państwowej w Legnicy

Rafal.Kubik@kancelariakubik.eu

https://www.instagram.com/radcarafalkubik/

https://www.facebook.com/radcaprawnykubik/

505 874 744