Jak uzyskać zasądzone alimenty?

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że alimenty są świadczeniem, które ma na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych osoby uprawnionej. Z uwagi więc na swój wyjątkowy charakter podlegają one szczególnej ochronie prawnej. Co więc zrobić w sytuacji, gdy rodzic, zobowiązany przykładowo w wyroku do przyczyniania się do utrzymania dziecka w postaci płacenia alimentów, swojego obowiązku nie realizuje (o tym jak uzyskać wyrok zasądzający alimenty opiszę w kolejnych wpisach na blogu)? Istnieją co najmniej dwie ścieżki prawne egzekwowania tego świadczenia.

Egzekucja komornicza

W pierwszej kolejności w grę wchodzi egzekucja komornicza. Oddając sprawę do komornika musimy zwrócić uwagę na to, żeby wyrok sądu zasądzający alimenty opatrzony był klauzulą wykonalności. W przypadku alimentów sąd powinien co do zasady nadać taką klauzulę wyrokowi z urzędu i doręczyć go wierzycielowi również z urzędu. Wyrok opatrzony klauzulą wykonalności stanowi tytuł wykonawczy i uprawnia do wszczęcia egzekucji.

Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o komornikach sądowych wniosek o wszczęcie egzekucji można zgłosić do komornika działającego na obszarze sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela. Znacznie ułatwia to egzekucję, gdyż wniosek kierujemy po prostu do komornika działającego stosunkowo blisko naszego miejsca zamieszkania.

Egzekucja alimentów jest wolna od opłat. Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych między innymi osoby dochodzące roszczeń alimentacyjnych. Natomiast zgodnie z przepisami ustawy o kosztach komorniczych zwolnienie od kosztów sądowych przysługujące stronie z mocy ustawy albo przyznane stronie w postępowaniu rozpoznawczym rozciąga się na koszty komornicze.

Przestępstwo niealimentacji

Z różnych względów, w szczególności, gdy egzekucja komornicza okaże się bezskuteczna lub osoba zobowiązana do płacenia alimentów ukrywa się, warto zastanowić się nad złożeniem zawiadomienia do organów ścigania.

Artykuł 209 § 1 k.k. przewiduje możliwość nałożenia sankcji na rodzica, który nie dostarcza dziecku środków utrzymania, do których jest zobowiązany. Z niniejszym przestępstwem mamy do czynienia przede wszystkim wtedy, gdy osoba obowiązana nie dostarcza środków wcale albo wtedy, gdy dostarcza ich w wysokości zaniżonej niż ta, która wynika z orzeczenia sądu. Ponadto łączna wysokość powstałych, wskutek tego zaległości powinna stanowić równowartość co najmniej trzech świadczeń albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. W takim wypadku sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Wskazać również należy, iż potrzeb dziecka nie można ograniczyć jedynie do wyżywienia, zamieszkania, kształcenia, leczenia. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, mając na uwadze również zasadę „równej stopy życiowej” dzieci i rodziców. Wszelkie dodatkowe zajęcia w postaci np. korepetycji, zajęć sportowych, nauki gry na instrumencie lub nauki tańca stanowią podstawową potrzebę dziecka. To samo dotyczy kwestii ponoszenia kosztów leczenia czy rehabilitacji dziecka, które niewątpliwie wchodzą w zakres jego usprawiedliwionych potrzeb.

Przestępstwo niealimentacji jest ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Taki wniosek można złożyć na Policji lub w Prokuraturze. Ściganie tego przestępstwa może nastąpić również na wniosek organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Takie zgłoszenie może skutecznie przekonać dłużnika alimentacyjnego do realizacji swoich obowiązków.

Jeśli potrzebujesz szybkiej porady z prawa rodzinnego zapraszam do kontaktu.

Adwokat Marek Maślanka