Jak wprowadzić zmiany do regulaminu sklepu internetowego zgodnie z prawem?

Właściciele sklepów internetowych od czasu do czasu stają przed koniecznością wprowadzenia zmian do regulaminu swojego e-sklepu. Czasami zmiany te zostają wymuszone zmianami w prawie (jak miało to miejsce na początku tego roku), a czasami wynikają po prostu z potrzeb e-sprzedawcy.

Proces wprowadzania zmian do regulaminów e-sklepów rządzi się swoimi prawami. Nie ulega wątpliwości, że e-sprzedawca może zmienić swój regulamin w toku działalności. Jeśli jego klientami są konsumenci, a chyba rzadko się zdarza inaczej, to musi jednak pamiętać o kilku prostych zasadach tak, żeby wszystko odbyło się zgodnie z literą prawa.

Regulamin jest umową

A będąc dokładniejszym – jest to wzorzec umowy. Jest to taka umowa, której postanowienia zostały z góry ustalone przez jedną ze stron (bez możliwości indywidualnych negocjacji), w tym wypadku przez e-sprzedawcę. A skoro jest to wzorzec umowy, to…

… trzeba uważać na klauzule niedozwolone

Czyli takie postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Takie postanowienia nie wiążą konsumenta.

W przypadku umów o charakterze „jednorazowym”, czyli na przykład umowa sprzedaży produktów fizycznych (ubranek, zabawek, kubków itd.) sprawa jest dość prosta. Zmienić regulamin można, bez jakiś szczególnych obostrzeń, ale nowe postanowienia będą miały zastosowanie tylko do przyszłych transakcji i taka informacja powinna się wprost znaleźć w regulaminie. Jest to bardzo ważne.

Dlaczego?

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wielokrotnie uznał, że brak takiej informacji może wprowadzać konsumenta w błąd. Zdaniem sądu postanowienia o treści „ Sprzedawca zastrzega sobie prawo do zmiany regulaminu w każdym czasie ” mogą wzbudzać w konsumencie błędne przekonanie, że sprzedawca ma prawo jednostronnie modyfikować regulamin (czyli umowę) również w zakresie już zawartych transakcji. W konsekwencji sąd uznaje takie postanowienia za niedozwolone.

Oto kilka przykładów klauzul uznanych za niedozwolone właśnie z wyżej wskazanych powodów:

„Podmiot prowadzący sklep zastrzega sobie prawo zmiany niniejszego Regulaminu.” (XVII AmC 1759/16)

„Sprzedający zastrzega sobie prawo do zmiany niniejszego regulaminu.” ( XVII AmC 1165/16)

„Właściciel zastrzega sobie prawo do zmian w niniejszym Regulaminie, aktualna wersja Regulaminu znajduje się pod adresem.” (XVII AmC 36/16)

„Sklep zastrzega sobie prawo do zmiany regulaminu.” (XVII AmC 133/16)

„Księgarnia internetowa xxxxx zastrzega sobie prawo do zmian niniejszego regulaminu w szczególności w przypadku zmiany obowiązujących przepisów.” (XVII AmC 4664/12)

Jak mogłoby brzmieć prawidłowe postanowienie w wyżej wskazanych sytuacjach? Na przykład tak:

„Sprzedawca zastrzega sobie prawo do zmian regulaminu. Do umów zawartych przed zmianą regulaminu, zastosowanie mają postanowienia regulaminu w brzmieniu z daty zawarcia umowy.”

Nie tak łatwo przy usługach

Sprawa się komplikuje przy umowach o charakterze „ciągłym”, czego klasycznym przykładem są umowy o świadczenie usług. Jesteś e-sprzedawcą i myślisz sobie: uff, ja tylko sprzedaję ubranka dla dzieci? A usługi świadczone drogą elektroniczną? Kupujący może w Twoim sklepie założyć indywidualne konto? Wysyłasz newsletter? Tak? No to świadczysz usługi.

Zmiana warunków takich umów jest możliwa, ale jedynie w określonych sytuacjach i według określonych reguł. Tutaj pojawia się kolejne ryzyko klauzul niedozwolonych.

Zgodnie z przepisem art. 3853 pkt 10 kodeksu cywilnego, w razie wątpliwości uważa się, że nied ozwolonymi postanowieniami są postanowienia uprawniające kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie.

Oznacza to tyle, że w regulaminie powinny zostać przewidziane okoliczności uprawniające e-sprzedawcę do jego zmiany. Okoliczności te powinny zostać uregulowane w sposób możliwie najbardziej szczegółowy, tak aby nie wprowadzać poczucia niestałości i niepewności co do treści umowy łączącej strony.

„Ważne przyczyny” usprawiedliwiają zmianę regulaminu

Ważne przyczyny, czyli jakie?

W przepisach nie znajdziemy definicji, czy przykładowego katalogu. Muszą to być przyczyny, które w danych okolicznościach można uznać za obiektywnie uzasadnione , jak na przykład: zmiana profilu prowadzonej działalności, wprowadzenie nowych funkcjonalności do sklepu, poszerzenie oferowanych usług czy zmiany w prawie.

Nie wystarczy napisać w regulaminie, że sprzedawca może go zmienić „z ważnych powodów”, bez ich doprecyzowania, bo to tak jakby nic nie napisać. Najlepiej też unikać takich zwrotów niedookreślonych jak „ważne przyczyny ekonomiczne”. Celem tych regulacji jest przecież zapewnienie konsumentowi pewności co do treści zawieranej ze sprzedawcą umowy, a wszędzie tam, gdzie używamy słów-wytrychów tej pewności, zdaniem sądów, nie ma.

Konsument musi wiedzieć wcześniej o zmianach

Sprzedawca powinien poinformować konsumentów o zmianach w regulaminie przed ich wejściem w życie. Na ile wcześniej? Nie ma tutaj z góry określonego terminu, ale 7-14 dni w zależności od rodzaju zmian i ich wielkości wydaje się być rozsądnym rozwiązaniem. Mogą się zdarzyć sytuacje, w których ten okres należałoby wydłużyć do 21 dni. To zależy od okoliczności.

Konsument musi również mieć możliwość zapoznania się ze zmianami i wyrażenia zgody albo rezygnację z dalszego korzystania z usług. Sprzedawca musi zatem „dostarczyć” konsumentowi regulamin sklepu internetowego w zmienionej wersji. Standardową procedurą jest rozesłanie mailingu w tym temacie, albo udostępnienie takiej informacji na koncie klienta.

I tutaj znowu uwaga na klauzule niedozwolone. Wszelkie postanowienia, które przerzucają na konsumenta obowiązek śledzenia ewentualnych zmian w regulaminie sklepu internetowego, z góry można uznać za niedozwolone. To sprzedawca ma poinformować konsumenta o zmianach, a nie konsument ma czuwać nad regulaminem i tych zmian wypatrywać. Także warto unikać postanowień typu:

„Wszelkie zmiany wchodzą w życie z chwilą ich opublikowania (zamieszczenia) w sklepie internetowym, w związku z czym Klient jest zobowiązany do bieżącej weryfikacji jego postanowień.” (VI ACa 807/10)

„Sklep zastrzega sobie prawo do zmiany Regulaminu Sklepu xxxxx. Wszelkie zmiany regulaminu obowiązują od daty publikacji na stronie www.” (XVII AmC 365/16)

„Sklep zastrzega sobie prawo do zmiany Regulaminu. Wszelkie zmiany Regulaminu obowiązują od daty opublikowania ich na stronie xxxxx.” (XVII AmC 1318/16)

Podsumowanie

Odpowiadając na pytanie, jak wprowadzić zmiany do regulaminu sklepu internetowego?

Jeśli e-sprzedawca prowadzi tylko sprzedaż, to może wprowadzić zmiany do regulaminu w każdym czasie, ale będą one miały zastosowanie tylko do przyszłych transakcji. Powinien jednak taką informację wyraźnie zawrzeć w regulaminie, żeby nie wprowadzać konsumentów w błąd.

Jeśli e-sprzedawca świadczy również usługi (jak chociażby „konto klienta”, newsletter), to przy zmianie regulaminu sklepu internetowego, powinien pamiętać o tym, że:

• zmiana może nastąpić tylko z ważnej przyczyny wskazanej uprzednio w regulaminie,

• konsument powinien zostać poinformowany o zmianach z wyprzedzeniem,

• treść zmian powinna zostać konsumentowi udostępniona przed ich wejściem w życie,

• konsument musi wyrazić zgodę na zmiany (chociażby w sposób dorozumiany, przez dalsze korzystanie z serwisu) albo móc wypowiedzieć umowę z najbliższym terminem wypowiedzenia.