Jak wydziedziczyć?

Spadkodawca może wydziedziczyć swoich zstępnych (dzieci, wnuki), małżonka oraz rodziców. Wydziedziczenie musi nastąpić w testamencie, w którym spadkodawca powinien wskazać przyczynę wydziedziczenia.

Wydziedziczenie może mieć miejsce wyłącznie w razie wystąpienia jednej z przesłanek, określonych w art. 1008 kodeksu cywilnego. Takimi przesłankami wydziedziczenia są:

1. jeżeli osoba, którą chcemy wydziedziczyć postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy. Zatem, zachowanie potencjalnego spadkobiercy musi być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, uporczywe (długotrwałe, powtarzające się), a spadkodawca musi wyrazić brak aprobaty dla takiego zachowania. Z taką sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy chcemy wydziedzyć dziecko uzależnione od narkotyków, spożywające w nadmiernych ilościach alkohol, lub trudniące się nierządem, jeżeli okazaliśmy dezaprobatę dla takiego zachowania,

2. jeżeli osoba, którą chcemy wydzieczyć dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci. Istotną okolicznością jest fakt, że dla ważnego wydziedziczenia nie jest konieczne prawomocne skazanie za przestępstwo wyrokiem karnym. Jak należy rozumieć pojęcie osoby najbliższej? Z uwagi na brak kodeksowej definicji osoby najbliższej spadkodawcy można przyjąć, że osobą taką jest osoba związana ze spadkodawcą silnymi więzami uczuciowymi, które to więzy powodują, że czyn przeciwko tej osobie spadkodawca traktuje tak, jakby czyn ten był popełniony przeciwko niemu samemu. Zatem, osobą najbliższą może być konkubina, a nawet przyjaciel pomimo braku więzów krwi,

3. jeżeli osoba, którą chcemy wydziedziczyć uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Przykładem takiego zachowania jest brak opieki nad spadkodawcą, brak pomocy w chorobie, niespełnianie obowiązku alimentacyjnego, kierowanie krzywdzących i nieprawdziwych zarzutów względem spadkodawcy. Chodzi tutaj wyłącznie o uporczywe postępowanie, zatem jednorazowa odmowa udzielenia pomocy spadkodawcy nie jest wystarczająca dla wydziedziczenia.

Każde z tych zachowań wymaga istnienia świadomości po stronie osoby, którą chcemy wydziedziczyć, zatem nie będzie możliwe wydziedziczenie np. osoby cierpiącej na chorobę psychiczną lub inną chorobę, powodującą zaburzenia świadomości.

Należy pamiętać, że zstępni wydziedziczonego zstępnego uprawnieni są do zachowku, a więc chcąc wydziedziczyć dziecko oraz jego dzieci (nasze wnuki) nie wystarczy wydziedziczenie samego dziecka, trzeba wydziedziczyć także wnuki.