Jednolity Plik Kontrolny

Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to postać elektroniczna ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych o określonej strukturze logicznej. Pliki takie będą przesyłane przez podatników organom podatkowym. Celem wprowadzenia JPK była chęć zautomatyzowania procesu wyszukiwania w księgach danych niezbędnych podczas czynności sprawdzających czy kontrolnych prowadzonych w odniesieniu do konkretnego podatnika. Dzięki JPK organy podatkowe będą mogły łatwiej przefiltrować dostarczone dane w taki sposób, by wyszukać określone informacje, na przykład transakcje z konkretnym podmiotem.

Aby podatnicy mogli dostosować programy księgowe do przesyłania danych w ramach JPK, dostawcy oprogramowania księgowego musieli poznać struktury logiczne tych plików. Taka informacja została udostępniona przez Ministerstwo Finansów i zawiera siedem struktur logicznych dotyczących plików zawierających dane z:

  • ksiąg rachunkowych,
  • wyciągów bankowych,
  • magazynu,
  • ewidencji zakupu i sprzedaży VAT,
  • faktur VAT,
  • podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
  • ewidencji przychodów.

 

Początkowo podatnicy byli obowiązani p wprowadzonych w maju 2016 r. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania plików JPK zawierających ewidencję zakupu i sprzedaży VAT, za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Oznacza to, że, oprócz obowiązku przekazywania plików JPK zawierających odpowiednie dane, na żądanie organów podatkowych, podatnicy będą obowiązani do comiesięcznego przekazywania ewidencji zakupu i sprzedaży VAT bez takiego żądania ze strony organów podatkowych. Taki termin będzie niezależny od tego, czy dany podatnik składa deklaracje VAT miesięczne czy kwartalne.

Przekazywanie dokumentów w ramach JPK będzie się odbywało za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej przy użyciu kwalifikowanego certyfikatu poprzez bramkę Ministerstwa Finansów lub za pośrednictwem nośników zewnętrznych odpowiednio oznakowanych np. pendrive, płyta DVD. Dane będą przekazywane w standardzie XML OECD SAFT 2.0.

Od kiedy trzeba stosować JPK?

W zależności od tego, czy dany podatnik ma status dużego, małego, średniego czy mikroprzedsiębiorstwa, różny będzie termin, od którego będzie obowiązany do stosowania przepisów dotyczących JPK.

Obowiązek comiesięcznego przekazywania plików JPK dotyczących ewidencji sprzedaży i zakupów VAT nastąpi dla:

  • dużych przedsiębiorstw – od 1 lipca 2016 r.,
  • małych i średnich przedsiębiorstw – od 1 stycznia 2017 r.,
  • mikroprzedsiębiorstw – od 1 stycznia 2018 r.

Duży przedsiębiorca to taki, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie nie mniej niż 250 pracowników lub spełniał łącznie oba poniższe warunki:

  1. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych (określony przez faktury, paragony i noty księgowe) przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro,
  2. sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat obrotowych przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

  • zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
  • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Z kolei za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

  • zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz
  • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

  • zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
  • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Należy zaznaczyć, że obowiązek przesyłania informacji w formacie JPK będzie dotyczył również podmiotów niemających w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności a zarejestrowanych w Polce jako podatnicy VAT. W tym przypadku dla zakwalifikowania zagranicznego podmiotu do kategorii dużego przedsiębiorcy należy wziąć pod uwagę jego całą działalność gospodarczą – zarówno prowadzoną na terenie Polski, jak i poza jej granicami. Na takim stanowisku stanęło Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach umieszczonych na stronie internetowej (pismo z dnia 7 lipca 2016 roku, nr PK4.056.1.2016 - http://www.mf.gov.pl/documents/764034/5134536/Odpowiedzi+na+pytania+dot.+JPK.pdf ).

Również przedsiębiorcy zagraniczni, prowadzący działalność gospodarczą za pomocą położonego na terytorium Polski oddziału, będą obowiązani do przesyłania danych na żądanie organu podatkowego w formacie JPK.

Przedsiębiorca, który bezzasadnie odmówi okazania lub nie przedstawi w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK będzie mógł zostać ukarany karą porządkową w wysokości 2 800 zł.

Za udaremnianie lub utrudnianie wykonania czynności przedstawicielom organów podatkowych, a w szczególności za nieokazanie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK przepisy kodeksu karnego skarbowego przewidują karę grzywny od 617 zł do maksymalnej wysokości 17 769 600 zł.

Koncepcja Standardowego Pliku Audytowego powstała w ramach prac OECD w kwietniu 2010 r. i została przedstawiona w Guidance for the Standard Audit File – Tax Version 2.0. Celem publikacji jest uproszczenie procedur audytowych, jak również zapewnienie wsparcia dla instytucji wdrażających takie rozwiązania. Dokument obejmuje również szereg zaleceń dla oprogramowania księgowego pozwalających osiągnąć odpowiedni poziom niezawodności raportowania do celów audytowych. Zalecenia obejmują zagadnienia związane z:

  • wdrożeniem efektywnych metod przekazywania danych podatkowych,
  • zachowaniem jednoznacznych procedur audytowych,
  • automatyzacją audytu przedsiębiorstw,
  • generowaniem plików w odpowiednim formacie SAF-T,
  • procedurami archiwizacji danych, która zapewni ich właściwą dostępność w okresie przechowywania,
  • właściwą dokumentacją danych.

JPK został wdrożony w wielu krajach (np. Holandia, Francja, Austria, Portugalia, Słowenia, Estonia, Luksemburg, Litwa). Polska wersja zawiera walory indywidualnego autorskiego rozwiązania. Dlatego wdrożeniowcy z innych krajów, którzy implementowali rozwiązanie OECD, nie będą mieli w żadnej mierze ułatwionego zadania. Zgodnie z informacjami zawartymi na stronach OECD producenci oprogramowania komputerowego byli powiadamiani o potrzebie zmian oprogramowania celem dostosowania do Standardowego Pliku Audytowego już od 2005 r., a w 2010 r. została uaktualniona koncepcja tworzenia Standardowego Pliku Audytowego.