Kiedy chwilówka staje się lichwą?

Kiedy chwilówka staje się lichwą?

W obrocie konsumenckim funkcjonują i to z dość dużym powodzeniem tzw pożyczki chwilówki. Napisała do mnie Pani, która zaciągnęła zobowiązanie na kwotę 700 zł, a to spłaty ma 1.900 zł. Jak powinna bronić się przed pożyczkodawcą? Czy wysokość kosztów dodatkowych może w jakikolwiek zwalczyć? O tym w dzisiejszym artykule.

Co do zasady umowa pożyczki jest umową odpłatną (art. 720 kodeksu cywilnego), zatem pożyczkodawca zastrzega dla siebie wynagrodzenie za udostępnienie środków pieniężnych pożyczkobiorcy. Zgodnie z art. 29 ust. 3 ustawy o kredycie konsumenckim, umowa pożyczki konsumenckiej powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały.

Za klauzule abuzywne (art. 385 [1] § 1 kodeksu cywilnego), czyli niedozwolone klauzule umowne, uważa się postanowienia umowy zawartej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, kształtujące jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy tego konsumenta, przy czym nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron , w tym cenę lub wynagrodzeniem, chyba że zostały sformułowane w sposób niejednoznaczny.

Postanowienia dotyczące prowizji określają główne świadczenie i jeśli są sformułowane w sposób jednoznacznym, wyłączone zostały z kontroli abuzywności. Gdyby jednak tak nie było, to należałoby rozważać, czy postanowienia umowy dotyczące prowizji kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W dalszej kolejności kolejności możemy mówić o tym, czy umowa pożyczki została zawarta  w warunkach wyzysku. Zgodnie z art. 388 § 1 kodeksu cywilnego o wyzysku mówimy, jeżeli jedna strona umowy, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie zastrzega dla siebie świadczenie, którego wartość przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia.

Zatem także przy wyzysku musimy mieć do czynienia z rażącą dysproporcją wzajemnych świadczeń stron, a więc z ukształtowaniem praw i obowiązków stron umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszającymi interesy stron.

W przypadku wyzysku dysproporcja świadczeń musi być rażąca.

Warto podkreślić, że zgodnie z art. 388 kodeksu cywilnego, uprawnienia do żądania zmniejszenia swego świadczenia czy unieważnienie umowy na podstawie instytucji wyzysku wygasają z upływem dwóch lat od dnia zawarcia umowy, jest to termin zawity, którego nie można przywrócić. Jego przekroczenie powoduje wygaśnięcie roszczenia.

Do umowy pożyczki mają zastosowanie przepisy wspomnianej ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 36a ust. 1 cyt. ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

MPKK ≤ (K x 25%) + (K x n/R x 30%)

- MPKK – maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu

- K – całkowita kwota kredytu,

- n – okres spłaty,

- R – liczba dni w roku

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim (art. 36c): jeżeli konsument nie spłacił pożyczki w ciągu 120 dni i zaciąga kolejną u tego samego pożyczkodawcy, to jest chroniony w ten sposób, że wszystkie pobierane w tym czasie opłaty muszą się zmieścić w limicie kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pierwszego kredytu. Ten przepis ma na celu wyeliminowanie rolowania, czyli zadłużanie się, aby spłacić poprzednie zobowiązania.

Mając na uwadze powyższe uwagi, zbyt wysokie koszty pożyczki można zwalczać poprzez wykazanie ich abuzywności, wyzysku lub złamaniem przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. W związku z tym Pani, która do mnie napisała ma dosyć szeroki wachlarz możliwości walki z pożyczkobiorcą. Nie otrzymałem jednak pełnej treści umowy, więc uwagi przedstawione w artykule mają charakter ogólny, abstrakcyjny.

P.S. Jeszcze jedna ważna rzecz – jeśli pożyczkodawca zastrzega w umowie wysokie koszty za windykację (wizytę domową, wysłanie listu itp.), to takie postanowienia również można podważyć.

W razie pytań, czy też wątpliwości, napisz do mnie maila na adres: prawnik@metropoliabydgoska.pl

Podstawa prawna: art.  385[1] § 1 oraz 388 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 2244) oraz  art. 29 ust. 3, 36a ust. 1 oraz 36c ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2018.993 t.j.)

Przemysław Piątek, radca prawny

tel.: 792-262-264

www.radcapiatek.pl