Kto mi zapłaci za samochód zastępczy?

W wyniku kolizji drogowej spowodowanej przez drugiego uczestnika ruchu drogowego, samochód Pana S. uległ znacznemu uszkodzeniu. Wynajęty prywatnie rzeczoznawca ocenił całkowity koszt naprawy na 10.644 zł. Ubezpieczyciel sprawcy uznał za bezsporną kwotę 4473 zł i zobowiązał się dopłacić dodatkowo 5200 zł, jeśli poszkodowany dostarczy mu faktury źródłowe z napraw. W międzyczasie Pan S. wynajął na 18 dni samochód zastępczy i po zakończeniu najmu zażądał od ubezpieczyciela z tego tytułu dodatkowo 3900 zł. Odmówił natomiast dostarczenia faktur źródłowych za naprawę, uznając żądanie za pozbawione podstaw prawnych.

Sprawa trafiła do sądu, który powołał biegłego rzeczoznawcę. Wedle jego opinii koszt naprawy wyniósł 10.700 zł, zaś czas niezbędny na jej przeprowadzenie – 22 dni (biegły uwzględnił okres świąteczny w grudniu i styczniu). W rezultacie sąd rejonowy zasądził na rzecz powoda pozostałą do zapłacenia różnicę wynikającą ze szkody w pojeździe, lecz odmówił uznania roszczenia za korzystanie z samochodu, gdyż wedle jego mniemania, powód winien był wykazać utratę możliwości korzystania z pojazdu oraz niezbędności pojazdu zastępczego dla zaspokajania konkretnych potrzeb życiowych i brak możliwości ich zaspokojenia w inny sposób.  Nie przekonała sądu faktura z wypożyczalni samochodów oraz oświadczenie wypożyczającego o przyjęciu pojazdu do warsztatu i wydaniu pojazdu zastępczego.

Rozpoznający apelację sąd okręgowy zmienił wyrok i zasądził na rzecz powoda należność z tytułu najmu pojazdu zastępczego. W uzasadnieniu wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Świadczenie ubezpieczeniowe obejmuje całość poniesionej przez osobę trzecią szkody a zatem obejmuje ono także wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego (np. koszt wynajmu samochodu zastępczego powstał na skutek zniszczenia samochodu należącego do osoby trzeciej).  Podkreślił przy tym, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Aktualnie nie ulega wątpliwości, że zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługuje także wówczas, gdy uszkodzony pojazd wykorzystywano wyłącznie dla celów prywatnych. Sposób wykorzystywania i to, jakie potrzeby były zaspakajane za jego pomocą, jest wyłącznie sprawą poszkodowanego i nie powinny podlegać ocenie zgodnie z kryterium racjonalności. Istotne jest, iż poszkodowany ma prawo do podjęcia działań w celu osiągnięcia stanu maksymalnie bliskiemu stanowi sprzed wypadku, a odpowiedzialny za szkodę powinien zwrócić wynikające z tego koszty.

Nie należy się wiec obawiać korzystania z samochodów zastępczych, ale trzeba to robić z głową.