Kto może skorzystać z upadłości konsumenckiej, jakie są przesłanki do jej ogłoszenia i skutki?

Wiele jest sytuacji, które mogą prowadzić do popadnięcia w spiralę długów i powodować ruinę finansową. Choroba, strata pracy, czy przedsięwzięcie, które skończyło się fiaskiem. W dzisiejszych czasach również zakup mieszkania i zaciągnięcie kredytu, którego spłata stała się niemożliwa z uwagi na kursy walut. Nie każdy ma szansę tak po prostu wyjść na prostą i zacząć wszystko od nowa. Dla wielu jedynym wyjściem może okazać się skorzystanie z upadłości konsumenckiej. Na czym ona polega, jakie są jej etapy i skutki?

Upadłość konsumencka jest skierowana do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne, a zatem nie są w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań.  Tym samym osoby prowadzące działalność gospodarczą, wspólnicy osobowych spółek handlowych i spółek partnerskich, nie mogą wybrać tej drogi oddłużenia. Co istotne, zawieszenie działalności, jak i niedopełnienie obowiązku wpisu działalności do właściwego rejestru, także wyłącza możliwość zastosowania instytucji upadłości konsumenckiej.

Celem postępowania upadłościowego jest umorzenie całości lub części długów. Nie ma zatem znaczenia wobec ilu wierzycieli posiadamy zobowiązania i w jakiej wysokości.

Upadłość konsumencka składa się zasadniczo z trzech etapów. Pierwszy rozpoczyna złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Wniosek – na urzędowym formularzu - składa dłużnik, a wyjątkowo wierzyciel - w przypadkach wskazanych w ustawie.  Elementy, które powinien zawierać wymienione są w art.  491 2  ustawy prawo upadłościowe. Przede wszystkim należy wskazać w nim wierzycieli, wysokość długów oraz  okoliczności, które uzasadniają wniosek.

Po prawidłowym sporządzeniu wniosku oraz spełnieniu przesłanek uzasadniających jego uwzględnienie i braku podstaw do jego oddalenia, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Najczęściej jego wydanie poprzedza przeprowadzenie rozprawy, na której sąd wysłuchuje upadłego. Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości lub oddaleniu wniosku kończy pierwszy etap postępowania.

W drugim etapie syndyk wyznaczony przez sąd ustala skład i wartość majątku dłużnika.  Jeśli upadły posiada majątek, jest on spieniężany i sporządzany plan podziału sumy uzyskanej z tego tytułu. Gdy dłużnik nie posiada majątku, drugi etap kończy się sporządzeniem listy wierzytelności.  Lista ta jest następnie zatwierdzana przez Sędziego Komisarza i ogłaszana  w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Ostatnim etapem postępowania jest  wydanie przez sąd postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli, który maksymalnie trwa 36 miesięcy. Sąd ustala przy tym, w jakiej części nieuregulowane zobowiązania dłużnika zostaną umorzone po wykonaniu planu spłaty. Wysokość i okres spłat uzależnione są od możliwości zarobkowych upadłego.

Na koniec pozostaje spłata przez dłużnika wierzytelności zgodnie z harmonogramem określonym przez sąd. Sumienne wykonanie planu jest o tyle istotne, że dopiero jego całościowa realizacja prowadzi do umorzenia zobowiązań upadłego. Wyjątkowo, postępowanie upadłościowe może nastąpić bez etapu obejmującego ustalenie i realizację planu spłat (np. osoba schorowana posiadająca dochody pozwalające wyłącznie na zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb).

Upadłość konsumencka ma swoje plusy, prowadzi bowiem do umorzenia całości lub części długów. Najczęściej następuje to jednak po spieniężeniu posiadanego przez upadłego majątku. Właściwym do rozpoznania wniosku o upadłość konsumencką jest Sąd Rejonowy, Wydział Gospodarczego. Opłata od wniosku wynosi 30 złotych.