Miejsce orzeczeń interpretacyjnych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

Wokół orzeczeń interpretacyjnych nagromadziło się wiele emocji. Wiążą się one ze sporem, jaki wywołało – a być może tylko spotęgowało – wydawanie właśnie tego rodzaju orzeczeń. W ostatnim czasie spór ten przeobraził się w otwarty konflikt, bo wymiana argumentów między głównymi oponentami, SN i TK, przeniosła się na sale sądowe, gdzie na tle rozstrzyganych spraw starano się, wykorzystując majestat miejsca, przesądzić o swoich racjach.

Nie wchodząc w szczegóły konfliktu, wydaje się, że obie jego strony dysponują ważkimi argumentami, niemniej to na Trybunale spoczywa ciężar wykazania intelektualnej legitymacji do wydawania orzeczeń interpretacyjnych. Niestety, w przeszłości sąd konstytucyjny kilkakrotnie wydał kontrowersyjne orzeczenia, co dotyczy zwłaszcza wyroku z 4 XII 2001 r. oraz przywołanych już wyroków z 27 XI 2007 i z 27 XII 2010, czym osłabił swoje racje. Wydaje się też, że TK powinien unikać wydawania orzeczeń interpretacyjnych w postaci eliminatywnej.

Należy się zgodzić z dominującym stanowiskiem w doktrynie, że orzeczenia interpretacyjne niekiedy są potrzebne z uwagi na ograniczenia innego rodzaju orzeczeń Trybunału, ale też ograniczenia kompetencyjne pozostałych organów państwa. Orzeczenia interpretacyjne pozwalają na zapobieżenie albo zaprzestanie stosowania wadliwej z konstytucyjnego punktu widzenia wykładni przepisu prawnego. Taki zresztą powinien być wyłączny cel ich wydawania. Znakomita większość dotychczasowych tego rodzaju orzeczeń potwierdza to zapatrywanie. Dobrego przykładu dostarcza tu wyrok TK z 28 VI 2000 r.– w sprawie tej badano konstytucyjność norm kompetencyjnych upoważniających Radę Polityki Pieniężnej do wydawania uchwał wiążących banki komercyjne. Wydaje się, że orzeczenie interpretacyjne w tej sprawie było optymalnym rozwiązaniem, bo pozwalało uwypuklić rozstrzygnięcie wyjątkowo doniosłego problemu interpretacyjnego (o randze konstytucyjnej).

Niezależnie od tego Trybunał powinien każde orzeczenie interpretacyjne uzasadnić z jak największą starannością i precyzją, tak aby każdy podmiot stosujący prawo, w szczególności sąd, mógł interpretację TK wszechstronnie przeanalizować i w konsekwencji z mniejszym oporem uwzględnić. Ostatnie orzeczenie interpretacyjne (z 13 IX 2011) należy uznać za sukces TK. Trybunał dokonał w nim wyczerpującej wykładni badanego przepisu, uzasadniając wszystkie wnioski stosownymi regułami interpretacyjnymi czy kolizyjnymi. Takie uzasadnienie sprawia, że określenie „orzeczenie interpretacyjne” zyskuje pełniejszy wydźwięk, a ponadto pozwala mieć nadzieję na przychylniejsze postrzeganie spornych orzeczeń przez ich obecnych przeciwników.

 

Interpretative judgments have repeatedly been the subject of intense debate for the fifteen years of the current constitution being in force. Less attention has been paid to the essence of these judgments, especially their comprehensive analysis.

The first purpose of this article was to gather and evaluate literature and case law in which interpretative judgments were discussed. The first three sections of the article are devoted to this issue. The author described how interpretative judgments have been classified by the jurisprudence for years, how they have been defined and what controversies there have been over these judgments.

In the next four sections of the article, the author made an attempt to present the interpretative judgments in a new light. The author presented the results of his research on the conclusive part of an interpretative judgment and its nature, updated the definition of the analyzed judgments and formulated comments concerning the case law of the Constitutional Tribunal.

 

http://www.lex.pl/akt/-/akt/miejsce-orzeczen-interpretacyjnych-w-orzecznictwie-trybunalu-konstytucyjnego