Nabycie własności przez zasiedzenie

Zasiedzenie jest instytucją polskiego prawa rzeczowego. Służy do nabycia prawa własności dzięki upływowi czasu z mocy prawa, gdy dotychczasowy uprawniony traci prawo, a nabywca je uzyskuje w sposób niezależny. Zasiedzenie obejmuje niektóre z praw rzeczowych, a więc prawo własności, użytkowanie wieczyste i służebności gruntowe.

Zasiedzenie własności nieruchomości
Zasiedzieć można każdą nieruchomość, a więc gruntową (albo jej część), budynkową, lokalową. Może tego dokonać osoba fizyczna, a także prawna po zaistnieniu określonych przepisami przesłanek. W pierwszej kolejności przepisy wskazują, iż zasiedzenia może dokonać tylko posiadacz samoistny, czyli ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności zauważalne dla innych osób. Wyraża się wówczas wolę wykonywania względem niej prawa własności. Posiadanie samoistne musi być nieprzerwane. Kodeks cywilny zakłada domniemanie ciągłości posiadania, a przemijająca przeszkoda w wykonywaniu posiadania nie pozbawia go charakteru posiadania ciągłego. Nadto zakłada się, że posiadanie przywrócone poczytuje się za nieprzerwane.

Drugą z przesłanek stanowi czas, musi bowiem nastąpić upływ oznaczonego w ustawie czasu – dla osób będących w dobrej wierze dwadzieścia lat, a w złej – trzydzieści. Dla przykładu w złej wierze będzie osoba, która zawarła umowę przeniesienia własności nieruchomości bez wymaganej w kodeksie cywilnym formy aktu notarialnego. Każdy przypadek jest indywidualny, wobec czego nie wypracowano jednolitego stanowiska, co do złej i dobrej wiary.

Ważnym jest, że istnieje możliwość doliczenia do czasu zasiedzenia nieruchomości również okresu czasu, przez który poprzednik prawny był w posiadaniu nieruchomości. Przykładowo, gdy osoba, która uprzednio w dobrej wierze była w posiadaniu nieruchomości przez pięć lat, do upływu terminu zasiedzenia przez aktualnego posiadacza pozostaje jedynie piętnaście lat. W przypadku posiadacza samoistnego w złej wierze suma okresów posiadania musi wynosić co najmniej trzydzieści lat. Zasiedzenie własności owocuje nabyciem przez posiadacza samoistnego z upływem ostatniego dnia określonego terminu prawa własności nieruchomości. Osoba, która nabyła własność w drodze zasiedzenia, może wystąpić do sądu o stwierdzenie tego swoim orzeczeniem (postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia).

Zasiedzenie własności rzeczy ruchomych
W sytuacji zasiedzenia własności rzeczy ruchomych przepisy również nakładają wymóg posiadania samoistnego. Jednak inne przesłanki ukształtowano odmienne, niźli w przypadku nieruchomości. Obowiązuje trzyletni termin zasiedzenia, a posiadacz samoistny musi wykazywać się dobrą wiarą. Jest to przesłanka obligatoryjna, zła wiara eliminuje możliwość zasiedzenia ruchomości. W dobrej wierze jest posiadacz samoistny, który przekonany jest, że przysługuje mu prawo własności do rzeczy, a to jego przeświadczenie jest usprawiedliwione okolicznościami. Dobra wiara musi trwać od początku upływu trzyletniego terminu przez cały jego czas (podczas gdy w przypadku nieruchomości liczy się chwila „wejścia w posiadanie”).

Źródło:
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
- „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe” pod red. Andrzeja Kidyby.

Kancelaria Fortis zajmuje się profesjonalną obsługą prawną podmiotów głównie z obszaru Górnego Śląska, tj. Katowic, Sosnowca, Mikołowa, Zabrza, Bytomia, Gliwic etc. W celu uzyskania porady prawnej zapraszamy do kontaktu celem umówienia spotkania z naszymi prawnikami.