„Nie zgodzi się na rozwód…” – czy zgoda na rozwód jest potrzebna?

Z takim stwierdzeniem spotykam się bardzo często. Klientka lub klient chce zasięgnąć porady w sprawie rozwodowej. Po kilku minutach rozmowy często słyszę, że małożonek lub małżonka „ nie zgodzi się na rozwód i co w takiej sytuacji ”?

Telewizja robi swoje

W zdecydowanej większości przypadków „ zgoda na rozwód ” pochodzi z seriali, najcześciej tych zza oceanu. Wiele osób odnosi taką „ zgodę ” do swojej sytuacji, błędnie przyjmując, że małżonek zawsze musi się zgodzić na rozwód. Nic bardziej mylnego. W wielu przypadkach małżonek, który nie przyczynił się do rozpadu małżeństwa obawia się, że nie dostanie zgody na rozwód, całkiem niesłusznie.

Czy jest się czego obawiać?

W tym momencie czas na sakramentalne – „co do zasady”, a więc co do zasady nie ma się czego obawiać. Natomiast należy pamiętać, iż w polskim ustawodawstwie jest jeden przepis, który daje możliwość niewyrażenia zgody na rozwód.

Kiedy zatem małżonek może zatem nie wyrazić zgody na rozwód? Otóż stanowi o tym art. 56 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„ Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia , chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego ”.

Kiedy rozbierzemy powyższy przepis na czynniki pierwsze od razu rzuca się nam w oczy, że rozwodu musi żądać małżonek, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia. Nie są to sytuacje bardzo częste – wina kobiet orzekana jest w około 3% przypadków, natomiast w przypadku mężczyzn wynosi ona około 18%.

Kiedy zatem możemy mieć do czynienia z w/w przepisem? Otóż ma on zastosowanie, kiedy z pozwem o rozwód występuje małżonek, który w trakcie postępowania sądowego zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, a drugi z małżonków wyraźnie sprzeciwi się rozwodowi.

Czy brak zgody na rozwód jest ostateczny?

Niekoniecznie. Należy pamiętać, że cytowany powyżej przepis wskazuje, kiedy zostanie orzeczony rozwód, nawet, gdyż żąda go małżonek wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa.

Przepis wskazuje na 2 przypadki:

1) drugi małżonek godzi się na rozwód bądź

2) odnowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Pierwszej sytuacji nie trzeba wyjaśniać. Sąd nie będzie utrzymywał małżeństwa, gdy obie strony są zgodne (i nie występują inne negatywne przesłanki rozwodu – o nich w kolejnym wpisie).

Dużo ciekawsza jest druga sytuacja, tj. gdy odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Pojawia się kolejny ciekawy zwrot – sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

 

Małżonek (wyłącznie winny rozpadu małżeństwa) wnosi pozew o rozwód, druga strona nie zgadza się na rozwód. Powód uważa jednak, że ten brak zgody jest niezgodny z zasadami współżycia społecznego i chce, aby rozwód został jednak orzeczony.

Czy dla powoda jest szansa na to, aby jednak doszło do orzeczenia rozwodu (mimo jego wyłącznej winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego)?

Tak. Trzeba jednak wykazać przed Sądem, że brak zgody w konkretnych okolicznościach faktycznych narusza zasady współżycia społecznego. Katalog sytuacji, kiedy dojdzie do naruszenia w/w zasad jest nieograniczony. Można wręcz powiedzieć, że życie pisze scenariusze, których nie da się zamknąć w sztywne ramy przepisów dlatego posłużono się w tym wypadku zwrotem niedookreślonym.

Przechodząc do rzeczy, poniżej przedstawiam tylko kilka przykładów orzeczeń Sądu Najwyższego, który wskazał kiedy odmowa zgody na rozwód może naruszać zasady współżycia społecznego:

1) Nie zasługuje na aprobatę odmowa zgody na rozwód, która służy tylko chęci zamanifestowania przewagi nad małżonkiem domagającym się orzeczenia rozwodu i przeszkodzeniu w ułożeniu sobie przez niego życia osobistego (III CKN 665/00 - wyrok SN - Izba Cywilna z dnia 21-11-2002),

2) Odmowa wyrażenia zgody na rozwód jest uprawnieniem małżonka nie ponoszącego winy za rozkład pożycia i z zasady prowadzi do niemożności orzeczenia rozwodu. Odmowa nie może być narzędziem zemsty lub szykany (V KCN 129/00 - wyrok SN - Izba Cywilna z dnia 24-10-2000),

3) Odmowa pozwanej zgody na rozwód, spowodowana nie pozytywnym uczuciem, a przekonaniem, że rozwód byłby niezasłużoną nagrodą dla powoda, jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (II CKN 606/98 - wyrok SN - Izba Cywilna z dnia 08-12-1999).

Kancelaria specjalizuje się m.in. w sprawach dot. rozwodu, podziału majątku wspólnego, alimentów oraz kontaktów z dziećmi.

Zapraszamy do kontaktu celem bliższego zapoznania się z ofertą kancelarii.