Nowelizacja ustawy o środkach ochrony roślin – walka z podróbkami

Przy okazji uchwalania ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa ustawodawca wprowadził do porządku prawnego długo oczekiwane narzędzia do walki ze sprzedażą podrobionych środków ochrony roślin. Stało to się za sprawą nowelizacji ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin, która weszła w życie 14 marca 2020 r. Przedmiotowe zmiany prawa środków ochrony roślin mają na celu przede wszystkim ułatwienie organom nadzoru zapobiegania wprowadzania podrobionych środków ochrony roślin na teren Polski. Nowelizacja ta wprowadziła także przepisy wykonawcze do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin.

W wyniku nowelizacji do ustawy o środkach ochrony roślin zostały wprowadzone m. in.:

• art. 2 pkt 26 definiujący podrobiony środek ochrony roślin – jest to środek ochrony roślin, z wyłączeniem środka ochrony roślin z niezamierzoną wadą jakościową, przedstawiany jako środek, który uzyskał zezwolenie na wprowadzanie do obrotu w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jakikolwiek składnik określony w dokumentacji, o której mowa w art. 33 ust. 3 lit. a lub b rozporządzenia nr 1107/2009, dotyczącej tego środka ochrony roślin, został usunięty w całości lub w części, dodany lub zmieniony, lub który został wytworzony przez podmiot inny niż wskazany w tej dokumentacji;
• art. 2 pkt 27 definiujący importera – jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub na terytorium państwa trzeciego, która wprowadza środki ochrony roślin pochodzące z państw trzecich na obszar celny Unii Europejskiej;
• art. 30 ust. 2 pkt 5 i pkt 6, ust. 3 oraz ust. 4a, mające na celu pozyskanie potwierdzenia możliwości zastosowania w innym państwie środków ochrony roślin, które według zapewnień ich właściciela mają znaleźć się w Polsce tylko w tranzycie.

W celu ułatwienia organom nadzoru szybkiego procedowania w sprawach przemytu środków ochrony roślin, w przypadku stwierdzenia przez organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, że zatrzymany środek ochrony roślin jest podrobiony lub np. wprowadzony do obrotu bez zezwolenia, wojewódzki inspektor nakazuje, w drodze decyzji, na koszt importera, zniszczenie tego środka ochrony roślin. Doręczenie zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie wprowadzenia do obrotu podróbek następuje osobie faktycznie władającej środkami ochrony roślin lub produktami, których dotyczy to postępowanie (najczęściej są to kierowcy pojazdu lub dzierżawcy magazynu, w którym podrobione środki ochrony roślin zostały znalezione), a zawiadomienie to uznaje się za skuteczne zawiadomienie właściciela podróbek. Podobnie doręczana jest decyzja kończąca to postępowanie, a cały proces niszczenia podróbek może toczyć się bez obecności ich właściciela.

Opisana powyżej nowelizacja ustawy o środkach ochrony roślin ustanowiła także nowe opłaty sankcyjne m. in. za:

• niezrealizowanie obowiązków określonych w decyzji wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa, wydanej w wyniku zatrzymania podrobionych środków ochrony roślin, w wysokości 200% kwoty wartości podrobionych środków ochrony roślin;
• przywiezienie do Polski podrobionych środków ochrony roślin w wysokości od 200 do 5000 zł.

Przedmiotowa nowelizacja ustanowiła także nowe przestępstwa o treści:

• kto wytwarza, konfekcjonuje lub wprowadza do obrotu środek ochrony roślin, który nie został dopuszczony do stosowania w żadnym państwie członkowskim Unii Europejskiej ani państwie trzecim, lub produkt, który imituje środek ochrony roślin, lub podrobiony środek ochrony roślin, podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3;
• kto przemieszcza lub składuje środek ochrony roślin, który nie został dopuszczony do stosowania w żadnym państwie członkowskim Unii Europejskiej ani państwie trzecim, lub produkt, który imituje środek ochrony roślin, lub podrobiony środek ochrony roślin, podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2;
• kto stosuje środek ochrony roślin, który nie został dopuszczony do stosowania w żadnym państwie członkowskim Unii Europejskiej ani państwie trzecim, lub produkt, który imituje środek ochrony roślin, lub podrobiony środek ochrony roślin, podlega grzywnie.

Powyższe zmiany ustawy o środkach ochrony roślin należy ocenić bardzo pozytywnie.

Kancelaria świadczyła pomoc ekspercką z ramienia Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin na początku procesu legislacyjnego powyższych zmian ustawy o środkach ochrony roślin.