O czym należy pamiętać sporządzając testament własnoręczny ?

Testament, ujmując rzecz najprościej, to dokument zawierający rozporządzenie przez testatora (osobę sporządzającą testament) swoim majątkiem na wypadek śmierci. Prawo polskie nie przewiduje obowiązkowej, urzędowej formy sporządzenia testamentu. Dokument taki może zostać sporządzony przez testatora nawet własnoręcznie. W mojej praktyce adwokata spotkałem się już z wieloma własnoręcznymi testamentami, co pozwala mi stwierdzić jakie podstawowe błędy popełniają osoby, które je sporządzają. W tym wpisie, w oparciu o moje doświadczenie w pracy prawnika, wyjaśnię co powinien zawierać testament, jakie dodatkowe postanowienia może zawierać oraz o czym należy pamiętać sporządzając testament własnoręczny.

Jak sporządzić testament ?

Testament własnoręczny jest najprostszą formą testamentu. Można go sporządzić poprzez własnoręczne zapisanie swojej woli na wypadek śmierci oraz opatrzenie dokumentu podpisem i datą. Istotą każdego testamentu jest powołanie przez testatora do całości lub części spadku jednej lub kilku osób. W wypadku powołania do spadku kilku osób testator powinien w testamencie określić ich udział w spadku, jeżeli tego nie zrobi spadkobiercy będą dziedziczyli w częściach równych.

Błędy popełniane przy sporządzaniu testamentów własnoręcznych .

Z mojego dotychczasowego doświadczenia jako adwokata wynika, że najczęstszym błędem popełnianym przy sporządzaniu testamentu własnoręcznego jest rozporządzanie przez testatora poszczególnymi rzeczami należącymi do spadku na rzecz jednej lub kilku osób. Należy pamiętać, iż takie postanowienia co do zasady traktowane będą jako zapisy zwykłe nie zaś jako powołanie do spadku. Wyjątek dotyczy sytuacji gdy poprzez takie zapisy testator rozporządzi całym lub prawie całym spadkiem- w takiej sytuacji osobę lub osoby te poczytuje się za spadkobiercę / spadkobierców nie zaś zapisobiercę / zapisobierców.

Sporządzając testament należy pamiętać o tym, że nie może on zawierać powołania do spadku z zastrzeżeniem terminu lub warunku. Powołanie do spadku musi mieć charakter stanowczy. Wprowadzony do testamentu warunek lub termin uważa się za nieistniejący, jeżeli jednak z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia dany spadkobierca nie zostałby powołany, jego powołanie do spadku uważa się za nieważne.

Co należy wiedzieć sporządzając testament ?

Udzielając porad prawnych w sprawach spadkowych często spotykam się z pytaniem, zwłaszcza ze strony osób starszych, o możliwość sporządzenia wspólnego testamentu. Takiej możliwości prawo polskie jednak nie przewiduje. Testament obejmować może wolę tylko jednej osoby.

Testament może sporządzić osoba w pełni świadoma, mająca możliwość swobodnego powzięcia decyzji i wyrażenia woli, niedziałająca do tego pod wpływem błędu lub groźby. Jeżeli któraś z tych sytuacji zachodzi, testament może okazać się nieważny .

Testament może być w każdej chwili zmieniony lub odwołany przez testatora. O tym jak to zrobić pisałem tutaj .

Dodatkowe postanowienia testamentu .

Testament własnoręczny, oprócz elementów wskazanych powyżej, może zawierać również inne postanowienia. Może to być np. zapis zwykły czyli zobowiązanie spadkobiercy do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. W wypadku zapisu zwykłego zapisobierca nie staje się automatycznie właścicielem rzeczy zapisanej mu w testamencie- po jego stronie powstaje jedynie roszczenie o realizację zapisu. Zapis zwykły, w przeciwieństwie do postanowienia o powołaniu do dziedziczenia może być uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu.

Innym dodatkowym postanowieniem testamentu może być polecenie czyli nałożenie na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązku oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem.

Wreszcie, testament może zawierać również wydziedziczenie osób uprawnionych do zachowku. Szczegółowe informacje na temat zachowku oraz wydziedziczenia znajdziecie Państwo na blogu prowadzonym na mojej stronie internetowej.

Należy pamiętać, iż postanowienia takie jak zapis zwykły czy wydziedziczenie mogą występować obok zasadniczej części testamentu jaką jest powołania do spadku. Równie jednak dobrze mogą stanowić wyłączną treść testamentu. W tym ostatnim przypadku zastosowanie znajdzie ustawowy porządek dziedziczenia z modyfikacjami wynikającymi z woli testatora np. w zakresie obowiązku realizacji zapisu czy pozbawienia prawa do zachowku.

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten lub inny temat zapraszam na moją stronę internetową i prowadzony na niej blog .