ODROCZENIE I ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY

1. Przesłankami odroczenia

Przesłankami odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności jest:

1. choroba psychiczna uniemożliwiającej wykonywanie kary,
2. inna ciężka choroba uniemożliwiającej wykonywanie kary,
3. wystąpienie wobec skazanego lub jego rodziny ciężkich skutków,
4. ciąża,
5. samotne sprawowanie opieki nad dzieckiem

 

2. Okres na jaki sąd może odroczyć karę.

Ad. 1 i 2

W przypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby sąd odracza wykonanie kary do czasu ustania przeszkody, tj. do czasu kiedy stan chorego pozwoli na wykonywanie tejże kary. Należy zauważyć, iż ustawodawca nie wykluczył wykonywania kary pozbawienia wolności wobec osób psychicznie chorych czy też chorych na ciężkie choroby a jedynie wskazał, iż gdyby omawiane choroby uniemożliwiały wykonywanie kary pozbawienia wolności m.in. np. ze względu na organizację i sposób funkcjonowania w zakładów karnych to wówczas karę należy odroczyć do czasu gdy stan chorego umożliwi mu odbycie tej kary, tj. umożliwi zafunkcjonowanie skazanego w zakładzie. Ponadto ustawodawca wskazał, iż za ciężka chorobę uznać należy taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Innymi słowy ciężka choroba ma tu znaczenie funkcjonalne i wiąże się z zagrożeniem poważnego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia osadzonego. Należy przy tym zauważyć, iż niebezpieczeństwo dla zdrowia lub życia musi wystąpić w związku z ew. osadzeniem. Zatem ciężka choroba sama w sobie nie musi być ciężka w warunkach wolnościowych, czy to leczona ambulatoryjnie czy też w szpitalu, jak również nie musi ona w poważnym stopniu zagrażać zdrowiu czy życiu w tych warunkach. Zagrożenie takie muszą natomiast wywoływać warunki więzienne.  W praktyce może się okazać, iż odroczenie może ulegać ciągłemu przedłużaniu z uwagi na nieustawanie przeszkody w odbywaniu kary. Jednakże jeżeli choroba - nawet w sytuacji, gdy jest długotrwała lub przewlekła - może być leczona w warunkach szpitala więziennego, to nie ma podstaw do odroczenia wykonania kary. W razie gdy choroba będzie trwać przez okres tak długi, że można uznać, iż ma ona charakter przewlekły i stanowi tym samym długotrwałą przeszkodę uniemożliwiającą postępowanie wykonawcze, sąd będzie zobligowany do zawieszenia tego postępowania (wykonawczego) w całości lub w części stosownie do art. 15 § 2 kkw na czas trwania przeszkody.

Ad. 3.

W przypadku gdyby natychmiastowe wykonanie kary pozbawienia wolności pociągało za sobą wobec skazanego lub jego rodziny ciężkie skutki, Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku .

Ad. 4 i 5

W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka .  

Sąd, odraczając wykonanie kary ma obowiązek oznaczyć konkretną datą końcowy termin odroczenia. Nie jest dopuszczalne aby odroczenie następowało do czasu „ustania przeszkody”, z powodu której odroczenia udzielono.

3. Odroczenie kilkakrotne.

Odroczenie może być natomiast udzielone kilkakrotnie, jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć:

• okresu 1 roku w przypadku gdyby natychmiastowe wykonanie kary pozbawienia wolności pociągało za sobą wobec skazanego lub jego rodziny ciężkie skutki;
• okresu 3 lat po urodzeniu dziecka w stosunku do kobiety ciężarnej oraz osoby samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem

 

Należy jednak zauważyć, iż okres odroczenia biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie.

4. Możliwość nałożenia przez sąd dodatkowych obowiązków wobec osoby, której odroczono wykonanie kary pozbawienia wolności.

Odraczając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może zobowiązać skazanego do:

• podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej,
• zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub
• poddania się odpowiedniemu leczeniu lub
• poddania się odpowiedniej rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub
• zobowiązaniu do uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych.

5. Możliwość zawieszenia wykonania kary w przypadku odroczenia wykonania na jeden rok.

W sytuacji gdy orzeczona kara nie przekracza 1 roku pozbawienia wolności, we wszystkich omawianych przypadkach, odroczenia kary, tj.:

• choroby psychicznej uniemożliwiającej wykonywanie kary,
• innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary,
• wystąpienia wobec skazanego lub jego rodziny ciężkich skutków,
• ciąży,
• samotnego sprawowania opieki nad dzieckiem.

Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie tej kary jeżeli odroczenie jej wykonania trwało przez okres co najmniej jednego roku.

Kwestia zasadniczą w tym zakresie jest zinterpretowanie pojęcia odroczenia wykonania trwającego przez okres co najmniej jednego roku.

Skoro bieg odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności rozpoczął się w dacie wydania pierwszego postanowienia o odroczeniu, to kolejne postanowienia, niezależnie od tego kiedy zostaną wydane, nie mogą na nowo określać biegu odroczenia, a jedynie dają podstawę do przedłużenia odroczenia.  

Do łącznego okresu odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, określonego w treści art. 151 § 3 kkw, stwarzającego możliwość ubiegania się o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie art. 152 kkw, okres pomiędzy datą zakończenia wcześniej udzielonego odroczenia a datą kolejnego postanowienia o odroczeniu, wlicza się tylko wówczas, gdy wniosek o kolejne odroczenie został złożony przed zakończeniem wcześniej udzielonego okresu odroczenia, przy czym łączny okres udzielonego kilkakrotnie odroczenia nie może, w żadnej sytuacji, przekroczyć roku od dnia wydania pierwszego postanowienia o odroczeniu, chyba że chodzi o kobietę ciężarną lub w okresie 3 lat po urodzeniu dziecka lub sprawowania nad nim opieki.

6. Posiedzenie w przedmiocie odroczenia kary

W posiedzeniu w przedmiocie odroczenia ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca , a także sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o wydanie postanowienia. Na postanowienie w przedmiocie odroczenia przysługuje zażalenie.

7. Odwołanie odroczenia kary

Sąd może odwołać odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności w następujących przypadkach:

• ustania przyczyny, dla której odroczenie zostało udzielone, lub
• skazany nie korzysta z odroczenia w celu, w jakim zostało ono udzielone, lub
• skazany rażąco narusza porządek prawny, lub
• skazany nie wykonuje nałożonych na niego obowiązków określonych w art. 151 § 4 kkw.

8. Obligatoryjne odwołanie odroczenia kary

Sąd jest zobligowany odwołać odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, jeżeli okoliczności, o których mowa wyżej zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego , chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.

Jeżeli w czasie odroczenia  odbywania kary pozbawienia wolności skazany został tymczasowo aresztowany, sąd bezzwłocznie kieruje orzeczenie do wykonania.

Na postanowienie w przedmiocie odwołania odroczenia przysługuje zażalenie.