Podział majątku

Majątek można podzielić po ustaniu małżeństwa przez rozwód, orzeczeniu separacji lub po zawarciu umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Podziału możnadokonać na zgodny wniosek stron przed notariuszem, co będzie szybkie, ale droższe bowiem wynagrodzenie notariusza liczone jest procentem od wartości dzielonego majątku jak i przed sądem. Przy zgodnym projekcie podziału opłata sądowa  jest stała i wynosi 300 zł.

Kiedy porozumienie w kwestii podziału majątku jest niemożliwe, pozostaje wyłącznie droga sądowa. Sądowy podział majątku wspólnego sprowadza się w dużym uproszczeniu do ustalenia składu majątku, określenia  jego wartości i wskazania, któremu z małżonków przypadną określone składniki oraz ustalenia wysokości spłat i dopłat. Sąd z urzędu ustali także zakres i wartość nakładów i wydatków z majątku wspólnego na majątek osobisty każdego z małżonków. Na wniosek i tylko na wniosek Sąd będzie ustalał także zakres wydatków oraz nakładów poniesionych z majątku osobistego małżonka na majątek wspólny. Wniosek o podział majątku podlega opłacie stałej w wysokości 1000 zł, którą wnosi wnioskodawca. Opłata ta podlega na koniec sprawy rozliczeniu. W toku sprawy jeśli strony nie będą zgodne co do wartości  majątku, wartości podlegających zwrotowi  wydatków i nakładów,  konieczne będzie poniesienie także kosztów opinii biegłych. Postępowanie o podział majątku jest dość skomplikowane, trzeba też wiedzieć o wielu uwarunkowaniach prawnych i ograniczeniach dowodowych. Przed sądem należy już przy wniosku lub odpowiedzi na wniosek, powołać wszelkie dostępne dowody na okoliczności sporne jak dokumenty, świadków oraz wnieść o przesłuchanie stron.  Sąd może odmówić przeprowadzenia dowodu zgłoszonego na dalszym etapie postępowania jako spóźnionego i zmierzającego do przewlekłości postępowania. W postępowaniu należy także zgłosić wydatki i nakłady poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny i odwrotnie  gdyż po zakończeniu postępowania wszelkie roszczenia w tym zakresie wygasają .

Rozliczeniu podlegają  także długi  zaciągnięte  wspólnie  a spłacone przez  jednego z małżonków między ustaniem wspólności majątkowej a podziałem majątku wspólnego.   Rozliczeniu nie podlegają nakłady i wydatki z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny zużyte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przykładem może być spłata przez jednego z małżonków zadłużenia kart kredytowych małżonka, którymi ten płacił za artykuły konsumpcyjne i wakacje z dziećmi. W konkretnym przypadku małżonkowie kupili wspólnie dom przy czym żona otrzymała od swoich rodziców  bezpośrednio przed transakcją kupna darowiznę w kwocie 50.000 zł. W czasie około rozwodowym  systematycznie powiększała zadłużenie na kartach kredytowych finansując dość kosztowne potrzeby swoje i dzieci.  Po rozwodzie mąż spłacił zadłużenie małżonki uznając jej wkład w zakup domu z darowizny od rodziców. Strony jednak nie spisały w tym zakresie żadnego porozumienia i dzielac majątek kilka lat po rozwodzie żona zażądała zwrotu nakładów  na dom, co sąd zasądził. Wniosek męża o zasądzenie zwrotu wydatków na spłatę zadłużenia żony został oddalony. Nie podlegają zwrotowi  także nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty  przynoszący dochód np. na spłatę kredytu mieszkaniowego lub remont lokalu należącego do jednego z małżonków, z którego oboje małżonkowie czerpali dochód z najmu. Zasadą jest, że wartość majątku ustala się według stanu na dzień ustania wspólności małżeńskiej majątkowej  czyli  na datę ustanowienia rozdzielności majątkowej, datę orzeczenia rozwodu bądź separacji, ale według wartości z chwili podziału. Obliczenie wartości i zakresu nakładów jest jeszcze bardziej skomplikowane i niemal zawsze powoływany jest w tym zakresie dowód z opinii biegłego sądowego. Sąd zaniecha przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego jeżeli strony zgodzą się ostatecznie w toku sprawy co do wartości  majątku, zakresu i wartości nakładów i wydatków. 

Opinia biegłego powołanego w postępowaniu stanowi spory koszt, które strony ostatecznie będą musiały ponieść po połowie. Jednak znacznie tańsza  jest opinia rzeczoznawcy bez względu na to czy jest on biegłym sądowym w zakresie swojej specjalizacji, wykonana na zamówienie strony i nie  może być podstawą rozstrzygnięcia Sądu. Niewątpliwie może jednak pomóc stronom, które wartość swojego majątku i roszczeń wobec byłego małżonka oceniają przez pryzmat emocjonalny, w dojściu do porozumienia poza sądem.  Chciałabym także podkreślić, że wycena  biegłego Sądowego odbiega nieco od ceny możliwej do uzyskania w drodze sprzedaży, jest zazwyczaj o około 10 – 15 procent niższa. W sytuacji, gdy stoimy przed koniecznością podziału małżeńskiego dorobku warto zatem skorzystać z pomocy prawnika, który posiada doświadczenie w sądowych podziałach majątku. Pomoc prawnika zanim podejmiemy decyzję o zwróceniu się do sądu pomoże nam rozeznać realną sytuację faktyczną i dowodową a tym samym  ocenić rokowania co do  sądowego rozstrzygnięcia i przybliżonych  kosztów jakie będziemy musieli ponieść. Po takiej analizie sprawy można świadomie zaangażować prawnika do podjęcia w Naszym imieniu prób podziału majątku na zgodny wniosek.