Podział majątku

Podział majątku

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje (najczęściej - poza np. przypadkiem zawarcia tzw. intercyzy) ustawowa wspólność majątkowa . To, co zgromadzono w czasie trwania małżeństwa wchodzi w skład majątku wspólnego, który po orzeczeniu rozwodu podlega podziałowi. Z tego zdania wynika zatem ważny wniosek: ustawowa wspólność majątkowa zaczyna się w momencie zawarcia małżeństwa i kończy w chwili orzeczenia rozwodu. O tym co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków pisałam w osobnym artykule --> dlatego zachęcam do zapoznania się z nim.

W jaki sposób przeprowadzić podział majątku po rozwodzie? Otóż, są dwie możliwości:

1. albo zostaje zawarta przed notariuszem zgodna umowa w tej kwestii,

2. albo sąd wydaje odpowiednie orzeczenie.

Jest jeszcze trzecia możliwość - na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 § 3 k.r.o.). Brak nadmiernej zwłoki w postepowaniu wiąże się praktycznie z całkowitą zgodnością obojga małżonków co, do składu i sposobu podziału tego majątku, bądź gdy ewentualne sporne okoliczności można wyjaśnić w stosunkowo krótkim czasie i ograniczonym przedmiotowo zakresie - a tego typu sytuacja należy do rzadkości.

W przypadku sądowego podziału majątku wniosek należy złożyć do wydziału cywilnego sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku.

W jaki sposób dokonać podziału majątku?

Trzeba zacząć od tego, że do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. To z kolei wiąże się z tym, że jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu (art. 1035 k.c.). Ten przepis odsyła z kolei do art. 211 i 212 k.c. Dlatego podział majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności majątkowej może nastąpić przez:
 

  1. podział w naturze (fizyczny podział rzeczy) - najczęściej dotyczy nieruchomości;

  2. przyznanie rzeczy jednemu z byłych małżonków na wyłączną własność - z reguły następuje wtedy zasądzenie na rzecz drugiego uczestnika odpowiedniej spłaty;

  3. sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży.

Warto jednak wspomnieć, że nie zawsze udziały byłych małżonków w majątku wspólnym są równie (art. 43 § 1 k.r.o.). Co, do zasady tak jest, ale:
 
  • z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Z racji tego, że przesłanka ważnych powodów nie została zdefiniowana w przepisach k.r.o. i ma ona charakter niejednoznaczny - jej wystąpienie na gruncie konkretnej sprawy należy oceniać mając na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli. Innymi słowy, ważny powód, to taki, który w świetle zasad współżycia społecznego sprzeciwia się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek się nie przyczynił.

  • ponadto, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Warto zatem przeanalizować dwie powyższe kwestie, by zminimalizować ewentualną spłatę drugiego małżonka.

Ile kosztuje sądowy podział majątku?

Opowiedź na to pytanie zawiera art. 38 ust. 1-2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych:

1. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej.

2. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych .