Praca w niedziele i święta - na jakich odbywa się zasadach?

Listopad, a zwłaszcza pierwsza połowa miesiąca, to dla pracowników w Polsce często długo oczekiwana chwila wytchnienia. A wszystko za sprawą dwóch świątecznych dni, które dla ogółu pracowników są dniami wolnymi od pracy.

Ale nie dla wszystkich. W drodze wyjątku ustawodawca dopuszcza możliwość pracy w niedziele i dni świąteczne pracowników w kilkunastu ścisle określonych branżach. Wymienić można w tym miejscu przykładowo strażaków, ochroniarzy, hotelarzy, pracowników gastronomii, a także osoby pracujące w szpitalach czy przy obsłudze środków transportu zbiorowego.

Jak się już jednak pewnie słusznie domyślasz, dla pracowników którzy święto uczcili pracą, ustawodawca przewidział także dodatkowe bonusy , które mają im choć cześciowo wynagrodzić to, że w czasie gdy inni świętowali, oni musieli spędzić ten czas w pracy.

Jakie zatem dodatkowe uprawnienia przysługują pracownikom, którzy pracują w niedzielę lub święto?

Dodatkowy dzień wolny od pracy lub stosowny dodatek do wynagrodzenia, przy czym pierwszeństwu ma w tym wypadku udzielenie dodatkowego dnia wolnego od pracy, co znaczy mniej więcej tyle, że dopiero w przypadku kiedy w terminie wskazanym w Kodeksie pracy nie będzie możliwe udzielenie dodatkowego dnia wolnego od pracy, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia za pracę w niedzielę lub święto.

W jakim terminie pracownik powinien uzyskać dodatkowy dzień wolny od pracy?

To zależy od tego, czy mówimy o pracy w niedzielę czy też o pracy w dni świąteczne. Jeżeli zatem:

• pracownik pracował w niedzielę - dzień wolny powinien mu zostać udzielony w ciągu 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej pracującej niedzieli, a jeżeli nie jest możliwe - w ciągu okresu rozliczeniowego;
• pracownik pracował w święto - dzień wolny powinien mu zostać udzielony w ciągu okresu rozliczeniowego.

Jeżeli w tych terminach nie ma możliwości udzielenia pracownikowi dodatkowego dnia wolnego od pracy, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia , w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto lub w niedzielę. 

Co istotne, pracownikowi należy się dzień wolny od pracy niezależnie od tego, czy w niedzielę lub święto pracuje w pełnym wymiarze godzinowym czy też tylko przez kilka godzin.

Ale istnieje jeszcze jedno dodatkowe uprawnienie, które przysługuje pracownikom podejmujących pracę w niedzielę. Pracownik taki przynajmniej raz na 4 tygodnie musi mieć bowiem niedzielę wolną od pracy . Ustawodawca jest w tym zakresie bezwzględny - nawet jeżeli pracownik zgodziłby się z własnej woli zrezygnować z takiej wolnej niedzieli, pracodawca musi mu "niejako przymusowo" udzielić conajmniej jednej wolnej niedzieli, inaczej popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za które może zostać ukarany karą grzywny.

Należy podkreślić, iż dodatkowe uprawnienia, o których mowa powyżęj przysługują wszystkim pracownikom z wyjątkiem tych, którzy pracują w tzw. systemie pracy weekendowej - czyli wyłącznie w piątki, soboty i niedziele.

Jak zatem widać, obowiązki ciążące w tym zakresie na pracodawcy nie są zyt uciążliwe, natomiast prawa przysługujące pracownikowi powinny dostatecznie wynagrodzić mu to, że pracował również w niedzielę lub święto :)

Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z prowadzonego przez mnie bloga o problemach prawnych w branży gastronomicznej: http://przepisnagastronomie.pl/ .