Przebieg postępowania przed Prezesem UOD

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych jest organem właściwym w sprawach ochrony danych osobowych i zastąpił dotychczasowy organ, którym do 25 maja 2018 roku był Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. Podobnie, jednakże jak w przypadku tego ostatniego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych jest organem administracji publicznej, a co za tym do postępowań przed nim zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile z Ustawy ODO nie wynika nic innego. Kodeks postępowania administracyjnego znajdzie zatem zastosowanie m.in. w postępowaniach administracyjnych mających za przedmiot:

• dokonywanie certyfikacji administratorów danych osobowych i podmiotów przetwarzających,
• zatwierdzanie kodeksówo postępowania oraz udzielanie akredytacji podmiotom monitorujących ich przestrzeganie,
• naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych,
• nakładanie administracyjnych kar pieniężnych.

Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, zasadą jest, że postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne (art. 15 k.p.a.). Niemniej, zasada ta może zostać uchylona przez przepis szczególny. Przepisami takimi są właśnie art. 7 ust. 2 i 3 komentowanej ustawy.

Co prawda postępowanie administracyjne prowadzone dotychczas przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych było dwuinstancyjne, niemniej wobec faktu iż nad organem tym nie przewidziano organu wyższego stopnia, na decyzję GIODO nie przysługiwało odwołanie. Zamiast tego strona mogła wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ. Tworzyło to zatem jedynie namiastkę postępowania odwoławczego, a nadto przyczyniało się do znaczącego wydłużenia czasu trwania całego postępowania administracyjnego prowadzonego przez ten organ.

Ustawodawca, aby usunąć ww. mankamenty, zdecydował się na wprowadzenie jednoinstancyjnego postępowania administracyjnego przed Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych. W praktyce oznacza to, że decyzja wydana przez ten organ w I instancji jest zarazem decyzją ostateczną w toku postępowania administracyjnego oraz na jego gruncie, w przypadku braku dobrowolnego jej wykonania, podlegać może postępowaniu egzekucyjnemu w administracji. Co ważne, tą samą zasadę stosować należy nie tylko względem decyzji ww. organu administracji publicznej, ale także do jego postanowień.

W obu ze ww. przypadków, zamiast odwołania do organu wyższego stopnia, bądź wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść od razu skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Od niej natomiast przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Powyższe nie zmienia jednakże faktu, że wniesienie skargi na decyzję ostateczną, co do zasady, nie wstrzymuje jej wykonania, w tym przymusowego w drodze postępowania egzekucyjnego. Jedyny wyjątek w tym zakresie dotyczy decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydanych w zakresie administracyjnej kary pieniężnej. Rzecz jasna nie wyłącza to prawa strony do wnioskowania o wstrzymanie wykonalności innych decyzji ostatecznych. Wniosek taki może zostać złożony zarówno do organu nadzoru, który wydał zaskarżoną decyzję, jak i do sądu administracyjnego. Wnioski takie rozpatrywane są na zasadach określonych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (zob. art. 61), stąd też:

• organ, który wydał decyzję lub postanowienie, będzie mógł wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania,
• po przekazaniu sądowi administracyjnemu skargi sąd ten może, na wniosek skarżącego, wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części zaskarżonej decyzji lub postanowienia organu nadzoru, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania.

Co ważne, odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu administracyjnego. Należy jednakże pamiętać, że wstrzymanie wykonania decyzji lub postanowienia traci moc z dniem wydania przez sąd orzeczenia uwzględniającego skargę albo uprawomocnienia się orzeczenia oddalającego skargę. W tym drugim przypadku, jeżeli strona wniesie skargę kasacyjną od wyroku sądu I instancji, wstrzymanie wykonania decyzji upadnie wraz z odrzuceniem tejże skargi, umorzeniem postępowania, bądź wydaniem wyroku przez Naczelny Sąd Administracyjny.

autor: Michał Koralewski