Przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym

Prowadzenie postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego jest możliwe jedynie na podstawie tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzule wykonalności. Tytuły egzekucyjne zostały enumeratywnie wymienione w art. 777 kodeksu postępowania cywilnego. Najczęściej spotykane  to prawomocne orzeczenie sądu takie jak wyrok, postanowienie czy nakaz zapłaty; a także ugoda zawarta przed sądem (ugoda sądowa).

Ponadto na podstawie art. 96 ustęp 1 oraz art. 97 ust.1 prawa bankowego banki mogły wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne, które po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności mogły stanowić podstawę prowadzenia egzekucji. Uprawnienie to przysługiwało bankom jedynie do listopada 2015r. W związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt P 45/12, który stwierdził niekonstytucyjność przepisów uprawniających banki do wystawiania BTE zmieniono prawo bankowe i odpowiednie przepisy KPC. Aktualnie banki nie mają uprawnień do wystawiania BTE, jednak te wystawione – którym Sąd nadał już klauzulę wykonalności - mogą stanowić podstawę egzekucji.

W zależności od tego co jest podstawą egzekucji różny jest okres przedawnienia roszczeń wskazanych w tytule egzekucyjnym. Nie każdy tytuł egzekucyjny powoduje bowiem ewentualne wydłużenie okresu przedawnienia roszczenia do lat dziesięciu. Powoduje to jedynie tytuł egzekucyjny wskazany przez art. 125 § 1 kodeksu cywilnego.

Zgodnie z w/w przepisem "Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu , chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu."

Mówiąc w skrócie, jeśli zatem roszczenie zasądzone zostało przez Sąd prawomocnym wyrokiem, postanowieniem, nakazem zapłaty - ewentualnie ustalone w ugodzie zawartej przed Sądem - przedawnienie wynosi 10 lat. Oznacza to że wierzyciel w okresie 10 lat musi złożyć wniosek egzekucyjny aby przerwać upływ okresu przedawnienia.

Inaczej jest w przypadku bankowego tytułu egzekucyjnego . W jego przypadku termin przedawnienia nie ulega wydłużeniu i na podstawie art. 118 kc wynosi 3 lata jako roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jego bieg należy liczyć od daty nadania przez Sąd klauzuli wykonalności. Takie stanowisko wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 24 listopada 2011r. w sprawie V ACa 572/11. "Nie można w niniejszej sprawie zasadnie mówić o terminie przedawnienia 10-letnim, o którym mowa w art. 125 § 1 KC. Dochodzone roszczenie jest przecież stwierdzone bankowym tytułem egzekucyjnym (zaopatrzonym w klauzulę wykonalności na rzecz BGŻ), a nie prawomocnym orzeczeniem sądu (tym bardziej jakimkolwiek innym tytułem wskazanym w art. 125 § 1 KC). Roszczenie wierzyciela z tytułu kredytu względem kredytobiorcy ulega zatem przedawnieniu z chwilą upływu 3-letniego terminu przedawnienia. Do tej wierzytelności zastosowanie znajduje art. 118 KC w części regulującej przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kredytodawca (BGŻ) jest bowiem niewątpliwie przedsiębiorcą, którego działalność gospodarcza polega na udzielaniu kredytów".

W związku z powyższym, w przypadku jeśli przerwa pomiędzy datą nadania przez Sąd klauzuli wykonalności BTE a złożeniem wniosku do komornika była dłuższa niż 3 lata można skutecznie podnieść zarzut przedawnienia. Na etapie postępowania egzekucyjnego zarzut przedawnienia może być podniesiony przed Sądem w powództwie przeciwegzekucyjnym wytoczonym zgodnie z art. 840 kpc i nast.

Warto zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015r. Sygn. akt III CZP 103/14 w której stwierdził, że: „ Umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela - banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności - niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. ” W przypadku zatem, gdy bank sprzeda wierzytelność – co jest nie rzadką praktyką – firmie windykacyjnej i złoży wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego 3-letni okres przedawnienia należy liczyć od daty nadania przez Sąd klauzuli wykonalności i może okazać się sprzedane należności uległy przedawnieniu.

Na zakończenie musze zwrócić uwagę, że do przerwania biegu przedawnienia może dojść  zgodnie z art. 123 kc także na skutek uznania długu przez dłużnika. Pismo dłużnika do banku zawierające prośbę o rozłożenie długu na raty, propozycje spłaty zadłużenia w ratach czy też zawarta z bankiem ugoda spłaty zadłużenia w ratach będą stanowiły uznanie długu, a tym samym przerywają bieg przedawnienia. W takim przypadku 3-letni termin rozpoczyna bieg od nowa.