Przerwa w karze na podstawie ustawy antykryzysowej

NOWE PRZEPISY

Najnowsze przepisy ustawy z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej ustawą tarczą) wprowadzają możliwość udzielenia w trybie wskazanym w tej ustawie – niezależnie od przepisów kodeksu karnego wykonawczego przewidujących możliwość udzielenia przerwy w karze w „normalnym” trybie.

WYMOGI USTAWOWE

Warunki udzielenia przerwy w karze przewidziane w ustawie tarczy są następujące:

  1. udzielenie przerwy ma móc przyczynić się do ograniczenia albo wyeliminowania epidemii (art. 14c ust. 2);
  2. nie może istnieć uzasadnione przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności popełni przestępstwo, lub nie będzie stosował się do wytycznych, poleceń lub decyzji właściwych organów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 lub leczeniem zarażenia wirusem SARS-CoV-2. 2. Dyrektor zakładu karnego może złożyć wniosek,
    o którym mowa w ust. 1, jeżeli w jego ocenie udzielenie przerwy może przyczynić się do ograniczenia albo wyeliminowania epidemii (art. 14c ust. 1 i 2);
  3. czyn – jeśli dotyczy przestępstwa umyślnego – nie może być zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata, zaś jeśli dotyczy przestępstwa nieumyślnego – nie może dotyczyć skazania na karę przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności i nie może być popełniony w warunkach recydywy (art. 14c ust. 6).

Pośrednim warunkiem udzielenia przerwy w karze jest wydanie przez zakład karny – wychowawcę dobrej opinii o skazanym, ponieważ w myśl art. 14 c ust. 2 do wniosku dołącza się opinię, a praktyka wskazuje, że negatywna opinia z zakładu karnego co do zasady niweczy skorzystanie z jakichkolwiek instytucji korzystnych dla skazanego.

UPRAWNIENIE DO ZŁOŻENIA WNIOSKU

Wniosek w trybie ustawy tarczy składa dyrektor zakładu karnego (art. 14 c ust. 1 zdanie pierwsze ustawy tarczy), zatem by móc ubiegać się o przerwę w trybie tej ustawy w karze należałoby zwrócić się z prośbą do dyrektora zakładu o złożenie wniosku [w „normalnym” trybie wniosek składa co do zasady skazany, chociaż dyrektor również ma takie uprawnienie, zaś w ustawie tarczy uprawnienie przysługuje tylko dyrektorowi].

OBOWIĄZEK POWROTU DO ZAKŁADU KARNEGO

Szczególnym aspektem ustawy tarczy jest to, że z dniem ogłoszenia o ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii przerwa ustaje z mocy prawa, nawet jeśli orzeczono ją na dłużej (art. 14c ust. 7 ustawy tarczy). W tej sytuacji skazany ma 3 dni na powrót do zakładu karnego - chyba że nie jest to możliwe z uwagi na obowiązki nałożone na niego na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

PROKURATOR UPRAWNIONY DO UDZIAŁU W POSIEDZENIU

Według ustawy tarczy ewentualny sprzeciw prokuratora co do uwzględnienia wniosku o przerwę powoduje umorzenie postępowania (art. 14 c ust. 6 ustawy tarczy) – tj. nie ma w tym zakresie pola do dyskusji. Ma to znaczenie tym bardziej, że w posiedzeniu sądu ma prawo wziąć udział prokurator (art. 14 c ust. 4 ustawy tarczy), czyli ewentualny obrońca według literalnego brzmienia przepisów nie może uczestniczyć w postępowaniu.

PODSUMOWANIE

Nowe wprowadzone w związku z epidemią przepisy dają skazanym dodatkowe narzędzie
i szansę na uzyskanie przerwy w wykonaniu kary, ale każdorazowo warto skonsultować obowiązki, jakie wiążą się z udzieleniem takiej przerwy.

Paulina Skonieczna-Masternak

adwokat