Rezydencja podatkowa cudzoziemca zatrudnionego w Polsce.

W związku ze wzrostem liczby cudzoziemców zatrudnionych w Polsce, coraz częściej pojawia się pytanie o ich rezydencję podatkową oraz zasady odprowadzania przez płatnika (pracodawcę) zaliczki na podatek dochodowy. 

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Ustęp 1a tego przepisu wskazuje, że za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która na jej terytorium:

a)       posiada centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

b)       przebywa dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Użycie spójnika „lub” oznacza, że wystarcza spełnienie jednego z powyższych kryteriów, aby uznać daną osobę za polskiego rezydenta. W praktyce wskazuje się jednak, że większe znaczenie ma to pierwsze kryterium. Z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wynika, że to ono jest decydujące, jeśli dwa lub więcej krajów uznaje daną osobę za swojego rezydenta i chce opodatkować całość jego dochodów.

Jeśli podatnik w ciągu roku zmienia miejsce zamieszkania lub zmienia się jego centrum interesów życiowych, dochodzi do „złamania” rezydencji podatkowej. Wówczas ważne jest zdobycie certyfikatu rezydencji podatkowej. Na podstawie prawidłowo wystawionego dokumentu administracja zagraniczna potwierdza domicyl podatkowy osoby fizycznej i potwierdza tym samym, że nie uchyla się ona od płacenia zobowiązań.

Warto wskazać, że miejsce zamieszkania najbliższej rodziny jest często kluczowe w sporach o to, gdzie znajdowało się miejsce zamieszkania podatnika (por. wyrok WSA w Łodzi z 27.10.2009 r., sygn. ISA/Łd 507/09). Jak pisze Łukasz Szczygieł w Monitorze Podatkowym, w artykule wydanym w związku z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 października 2016 r., ITPB1/4511-575/16-1/DP „w przypadku dokonywania oceny rezydencji podatkowej osoby fizycznej konieczne jest uwzględnienie szeregu okoliczności, które mogą dotyczyć zarówno jej sfery osobistej, jak i gospodarczej. Jeżeli podatnik uzyskuje większość dochodów ze źródeł położonych w jednym państwie, ale jednocześnie utrzymuje on kontakt ze swoją rodziną w drugim państwie, to najczęściej związki o charakterze osobistym będą przesądzać o tym, że zachowa on rezydencję podatkową w tym drugim kraju.”

Co ważne, o rezydencji podatkowej nie przesądza karta pobytu. Karta pobytu wydawana jest na podstawie ustawy o cudzoziemcach i dowodzi, że cudzoziemiec uzyskał zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, ochronę uzupełniającą, zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub status uchodźcy. Jest zatem możliwe, by cudzoziemiec posiadając kartę pobytu nie posiadał w Polsce ośrodka interesów życiowych (np. mając rodzinę w rodzimym kraju) ani nie przebywał w Polsce więcej niż 183 dni w roku (np. pracując sezonowo zaledwie przez kilka miesięcy) - por. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 lipca 2017 r. 0113-KDIPT2-2.4011.46.2017.2.KR.

Rezydencja podatkowa ma znaczenie dla zasad odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy. Otóż w przypadku nierezydentów płatnik zobowiązany jest pobierać i odprowadzać zryczałtowany podatek w wysokości 20 proc. Jednak od 184 dnia pobytu powinien on  pobierać i odprowadzać zaliczki na podatek na zasadach ogólnych (zgodnie z art. 41 ust. l ustawy o PIT).