RODZAJE TESTAMENTÓW I ICH WAŻNOŚĆ

Jak każdy dobrze wie, sporządzenie testamentu stanowi jedno ze źródeł dziedziczenia . Warto więc poznać rodzaje testamentów i ich ważność (przeczytaj też o Unieważnienie testamentu ) oraz poświęcić temu tematowi kilka słów. O tym traktować będzie poniższy wpis na blogu naszej Kancelarii Prawnej .

CO TO JEST TESTAMENT?

Jest to nic innego jak forma czynności prawnej, dokonana przez określoną osobę nazywaną spadkodawcą poprzez wskazanie kto będzie mógł rozporządzać jej majątkiem na wypadek śmierci. Spadkodawca poprzez testament wskazuje kto i w jakich częściach będzie dziedziczyć jej majątek.

KTO MOŻE SPORZĄDZIĆ TESTAMENT?

Testament może sporządzić tylko i wyłącznie osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych , a więc każda osoba pełnoletnia. Osoba, która sporządziła testament może go także w każdym czasie odwołać lub zmienić.

WAŻNE! Jeden testament może sporządzić jeden spadkodawca – nie jest więc możliwe aby np. małżeństwo spisało jeden wspólny testament.

JAKIE SĄ RODZAJE TESTAMENTÓW?

Obecnie kodeks cywilny wprowadza podział na dwa rodzaje testamentów: zwykłe i szczególne.

Do pierwszej grupy możemy zaliczyć testamenty:

1. ręczny (holograficzny);
2. notarialny;
3. alograficzny.

Do testamentów szczególnych należą:

1. ustny;
2. podróżny;
3. wojskowy.

W tym wpisie zostaną omówione dwa rodzaje testamentów, po jednym z grupy. Będzie to testament ręczny oraz testament ustny.

JAK SPORZĄDZIĆ TESTAMENT RĘCZNY?

Testament ręczny jest najbardziej popularnym i najczęściej sporządzanym testamentem.

Art. 949. KC

• 1. Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.
• 2. Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.

Zgodnie z tym artykułem testament ręczny powinien być sporządzony w sposób najprostszy. Spadkodawca powinien spisać go ręcznie (najczęściej długopisem lub piórem) w całości, podpisać (najlepiej imieniem i nazwiskiem) i opatrzeć datą, czyli datą kiedy testament został sporządzony.

Jak wskazano wyżej brak daty na testamencie nie powoduje jego nieważności. Oznacza to, że testament będzie ważnie stworzony, jeżeli brak daty nie wywołuje wątpliwości, że spadkodawca miał zdolność do czynności prawnych, czyli czy był w momencie jego sporządzenia pełnoletni.

Ostatnim elementem testamentu ręcznego jest podanie daty sporządzenia testamentu. Sposób jej wskazania jest dowolny. Najczęściej podaje się dzień, miesiąc i rok, ale dopuszczalne są także bardziej opisowe określenia tj. „pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia w 2006 r.”, „w dniu moich urodzin w 2007 r.” lub „w dniu moich czterdziestych urodzin”.

Jeżeli wiemy już wszystko o testamencie zwykłym, czas przejść do testamentu ustnego.

JAK SPORZĄDZIĆ TESTAMENT USTNY?

Testament ustny należy do najczęściej sporządzanych testamentów szczególnych .

Art.  952. KC

• 1. Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
• 2. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.
• 3. W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

W praktyce testamenty ustne są sporządzane z najczęściej przez osoby chore, leżące w szpitalu lub w domu, w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia. Zdarza się, że treść takiego testamentu jest kontrowersyjna, np. przez pominięcie kogoś z najbliższej rodziny. Gdy po śmierci spadkodawcy zaczyna się “walka o spadek”, trzeba udowodnić, że testament ustny był ważny.

Kiedy więc testament ustny jest ważny?

Testament ten jest ważny gdy zajdzie najważniejsza przesłanka jego sporządzenia, a wiec wspomniana już „obawa rychłej śmierci”. Trzeba wykazać, że w momencie tworzenia testamentu ustnego taka obawa występowała.

Przekonanie spadkodawcy o rychłej śmierci może uzasadniać każda przyczyna ( zły stan zdrowia, podeszły wiek, znajdowanie się w sytuacji zagrażającej bezpośrednio życiu ), która w świetle aktualnej wiedzy i doświadczenia życiowego, może spowodować bliską śmierć.

Z oświadczenia spadkodawcy sporządzającego testament ustny musi wynikać, że wyraża on swoją wolę z zamiarem, aby był to jego testament. Wystarczy wypowiedzenie słów „oświadczenie jest ostatnią wolą i testamentem”.

Żeby testament ustny był ważny, spadkodawca musi oświadczyć swoją ostatnią wolę w obecności co najmniej trzech świadków.

Czy każdy może być świadkiem?

Otóż nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, która:

• nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych;
• jest niewidoma, głucha lub niema;
• nie może czytać i pisać;
• nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
• skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

Jeśli któraś z tych osób była świadkiem testamentu, to testament ustny jest nieważny.

CZY TESTAMENT MOŻNA W KAŻDEJ CHWILI ODWOŁAĆ LUB ZMIENIĆ?

Tak, spadkodawca może w każdej chwili odwołać lub zmienić cały testament bądź jego część. Odwołanie testamentu następuje przez sporządzenie nowego testamentu wskazując w nim postanowienie o odwołaniu wcześniejszego testamentu. Można też zniszczyć poprzedni testament lub pozbawić go podpisu bądź daty, np. przed oderwanie kawałka kartki.

Jeśli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy Cię do kontaktu z naszą Kancelarią: 58 354 10 88 lub kom. 784 576 666 email: info@kancelaria-temida.com

Skorzystaj z pomocy naszej Kancelarii bez wychodzenia z domu! Umów się na wideoporadę lub poradę telefoniczną!