Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną

W dzisiejszym wpisie chciałabym poruszyć problem ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną .

Zacznę może od informacji ogólnych. Mianowicie rozdzielość majątkowa jest jednym z rodzajów ustroju majątkowego małżeńskiego. Może ona powstać z mocy prawa (np. w przypadku orzeczenia rozwodu, separacji) albo umownie (na skutek zawartej umowy u notariusza).

Jak stanowi art. 52 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Czym są te ważne powody? Przywołany przepis tego nie wyjaśnia, co oznacza, że będzie to rozpatrywane w każdej sprawie indywidualnie. Pewnych wskazówek możemy szukać w orzecznictwie sądowym, które postuluje - najogólniej ujmując - że ważne powody, to takie okoliczności, które sprawiają, że w danej sytuacji wspólność ustawowa przestaje służyć dobru drugiego z małżonków czy też dobru założonej przez małżonków rodziny. Chodzi tutaj (zazwyczaj) o charakter majątkowy ważnych powodów . Np. trwonienie majątku przez jednego z małżonków, uprawianie hazardu, zaciąganie długów, które nie są uzasadnione interesem rodziny itd.

Kolejnym aspektem jest moment powstania rozdzielności majątkowej. I tak - zgodnie z przepisiem art. 52 § 2 k.r.o. - rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. Natomiast - jak dalej stanowi ten przepis: w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Pojawia się tutaj kolejna nieostra przesłanka: wyjątkowych wypadków, w ramach której mieści się rozłączenie żony i męża. To rozłączenie oznacza separację faktyczną, która uniemożliwia współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Dobrym przykładem będzie tutaj wyjazd np. męża za granicę na kilka lat przy całkowitym braku zainteresowania sytuacją materialno-osobistą żony. Zaznaczam również, że sąd przy orzeczeniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną będzie brał pod uwagę nie tylko interesy małżonków, ale również wierzycieli. Dlaczego ? Z prostej przyczyny: by rozstrzygnąć czy jedyną przyczyną orzeczenia rozdzielności jest chęć uniknięcia egzekucji.

Na zakończenie wpisu dwie ważne informacje:

1. skutki wobec osób trzecich wywołuje sądowe zniesienie wspólności majątkowej, a notarialne nie - zapewne zastanawiasz się dlaczego ? Otóż, umowne ustanowienie rozdzielności majatkowej zadziała, ale tylko wtedy gdy było wiadome wierzycielom, co oznacza że w jakiś sposób musieli zostać o tym fakcie poinformowani. Takiego obostrzenia nie ma przy wyroku sądowym i to niezależnie od tego czy wierzyciele wiedzieli, że takie orzeczenie zapadło czy też nie;

2. nie jest możliwe notarialne ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną - tylko sąd może taką procedurę przeprowadzić i skutecznie zakończyć - dlaczego ? Umowy z zasady działają pro futuro, czyli na przyszłość. Nie mogą zatem wywoływać skutków prawnych wstecz. Nie dotyczy to jednak wyroku sądowego w tym zakresie.