Rozwód – Co z dziećmi?

Jak rozwód wpływa na dziecko?

Rozwód ma negatywny wpływ na dziecko, bez względu na jego wiek. Wg badań Judith S. Wallerstein dzieci obwiniają się za rozstanie rodziców, czują się odrzucone, osamotnione.

Rozwód przede wszystkim zaburza u dziecka poczucie bezpieczeństwa. Rodzice, którzy byli dla niego całym światem, rozstają się. Rodzina, jaką znało dziecko, przestaje istnieć, jego świat się rozpada i dziecko ma wrażenie, że może liczyć tylko na siebie. Odczuwa lęk, niepewność, pustkę, za to rzadziej odczuwa radość i spokój.

U małych dzieci stres związany z rozwodem rodziców może powodować nocne moczenie, napady płaczu, lęki separacyjne. Maluchy pragną większej bliskości z rodzicem, z którym pozostały, zdarza się, że źle reagują na obecność rodzica, który się wyprowadził, bywają złe albo obojętne. U nieco starszych może pojawić się nadpobudliwość, kłopoty z koncentracją, bóle brzucha wywołane stresem.

Inaczej na rozwód reagują nastolatki. Z ich strony częściej pojawia się agresja, bunt, nieposłuszeństwo, złość. Budzi się w nich często chęć odcięcia się od rodziców, którzy się rozstali.

Negatywne skutki rozwodu na dziecko można zminimalizować - przede wszystkim wyjaśniając dziecku nową sytuację, rozmawiając z nim, wysłuchując jego obaw, dając mu poczucie, że jest ważne i rodzice, chociaż się rozstają, liczą się z nim i jego uczuciami. Ważne jest stworzenie nowego rytmu życia rodziny, by dziecko odzyskało poczucie kontroli i stabilizacji. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest również wsparcie dziecka przez psychoterapeutę, który jako osoba trzecia będzie mógł porozmawiać z dzieckiem na neutralnym gruncie, wesprzeć w trudnym dla niego okresie i wskazać rodzicom jak mają pracować w tym czasie z dzieckiem.

Rozwód dla dobra dziecka

Według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozwód nie jest dopuszczalny, jesli miałby ucierpieć na tym dobro dziecka, rozumiane jako jego rozwój fizyczny i psychiczny, możliwości edukacyjne, status materialny. W praktyce bardzo rzadko się zdarza, żeby sąd nie udzielił rozwodu z tego powodu.

Są małżeństwa, które powstrzymują się przed rozwodem tylko ze względu na dobro dziecka albo czekają aż dziecko będzie starsze i więcej zrozumie. Jednak rozwód, chociaż jest dla dziecka ciężkim przeżyciem, może być lepszym doświadczeniem niż życie z rodzicami, którzy tworzą związek tylko formalnie. Według badań lepiej wpływa na dziecko pokojowy rozwód rodziców niż życie w skonfliktowanej rodzinie, w której codziennością są kłótnie pomiędzy rodzicami.

Rozwód - jak rozmawiać z dzieckiem?

Rozwód może być dla dziecka łatwiejszy do przejścia, jeśli będzie ono rozumiało jego przyczynę. Dziecko, z którym rodzice nie rozmawiają, czuje się odsunięte na boczny tor, samotne.

Z dzieckiem w sytuacji rozwodu trzeba rozmawiać dużo i cierpliwie. Jeśli dziecko jest starsze lub nastoletnie, może uciekać w izolację - trzeba jasno dać mu sygnał, że pomimo jego złości, rodzic zawsze jest gotów je wysłuchać.

Przede wszystkim trzeba zapewnić dziecko, że nie ono jest przyczyną rozpadu małżeństwa rodziców, że rodzice go nie porzucają, że nie traci żadnego z nich - mamą i tatą będą do końca życia. Podczas rozmowy z dzieckiem nie można narzekać na współmałżonka, nawet jeśli konflikt między rodzicami jest poważny. Nie można też wykorzystywać dziecka jako informatora, dopytywać co mówi lub robi drugi rodzic.

Rozwód - kto “dostaje dziecko”?

W przypadku ustalenia miejsca pobytu dziecka najlepszą sytuacją jest ta, w której małżonkowie sami potrafią się w tej sprawie porozumieć. Jeśli nie potrafią, o opiece nad dzieckiem zdecyduje sąd - może to oczywiście przedłużyć postępowanie rozwodowe.

Sąd podejmując decyzję o tym, kto otrzyma opiekę nad dzieckiem, kieruje się jego dobrem, nie tylko materialnym, ale także emocjonalnym. W Polsce opiekę nad dzieckiem najczęściej otrzymuje matka. Jedynie w 5% przypadków polskie sądy przyznają opiekę ojcom, zazwyczaj w sytuacji, w której matka jest niezdolna do sprawowania opieki np. przez uzależnienia, pobyt w więzieniu czy chorobę psychiczną.

Coraz częściej pary po rozwodzie decydują się na opiekę naprzemienną, jest ona jednak możliwa tylko wtedy, kiedy rodzice ze sobą współpracują i są w stanie samodzielnie ustalić kluczowe kwestie np. częstotliwość zmian opieki czy sposób podejmowania kluczowych dla dziecka decyzji. Opieka naprzemienna jest możliwa tylko w sytuacji, w której rodzice mieszkają w jednym mieście i dziecko zmieniając mieszkania, jest w stanie kontynuować naukę w tej samej placówce.

Rozwód - prawa do dziecka

Czym innym jest ustalenie miejsca pobytu dziecka, a czym innym są prawa rodzicielskie. Dziecko ma prawo do bycia wychowywanym przez oboje rodziców, więc jeśli nie ma przesłanek ku temu, by jednemu z rodziców ograniczyć lub odebrać prawa rodzicielskie, po rozwodzie zachowują je obydwoje rodzice.

Rodzic ma prawo do regularnych spotkań z dzieckiem, spędzania z nim czasu w czasie wakacji, ferii i świąt, rodzic, przy któryn ustalono miejsce zamieszkania dziecka, nie ma prawa tych spotkań ograniczać. Jeśli jedno z rodziców utrudnia drugiemu kontakty z dzieckiem, sprawę może rozstrzygnąć sąd.

Każda sprawa jest rozpatrywana przez sąd indywidualnie, dlatego najlepiej skonsultować swoją sytuację z prawnikiem. Jeśli szukają Państwo porady lub planują rozwód, zapraszam do kontaktu.