Stwierdzenie nabycia spadku

Stwierdzenie nabycia spadku

Postępowanie, którego celem jest określenie kręgu podmiotów uprawnionych oraz przysługujących im udziałów do dziedziczenia majątku po spadkodawcy, to właśnie postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. Jest to ważna procedura, bowiem na jej mocy porządkuje się stan prawny (w tym majątkowy) po zmarłej osobie.

Gdzie uzyskać takie orzeczenie?

Należy się udać albo do sądu, albo do notariusza. Notariusz wyda odpowiednik postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, t.j. akt poświadczenia dziedziczenia. W tym artykule skoncentruję się jednak na drodze sądowej.

Jaki jest termin na wystąpienie z wnioskiem?

Nie ma terminu do którego stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić. Ustawodwca wprowadził natomiast termin od którego może ono zaistnieć. Otóż, stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku (art. 1026 k.c.).

Kto może wystąpić z wnioskiem?

Zgodnie z przepisem art. 1025 § 1 k.c. zdanie pierwsze: Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Interes prawny w tego typu sprawie ma spadkobierca ustwowy, testamentowy, zapisobierca lub wierzyciel spadkodawcy albo spadkobiercy. Wniosek należy złożyć wyłącznie do właściwego sądu ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy (art. 628 k.p.c.).
 
Jak przebiega postępowanie?
Sąd musi ustalić krąg (wszystkich) osób uprawnionych z tytułu dziedziczenia zarówno ustawowego, jak i testamentowego. Musi zatem ustalić czy spadkodawca nie pozostawił żadnego testamentu. Osoba będąca w jego posiadaniu zostanie wezwana do udziału w sprawie - podobnie jak wszelkie osoby, które mogą być spadkobiercami.
 
Za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę, który oświadczy czy wiadome mu jest:
a) istnienie lub nieistnienie osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
b) sporządzenie przez spadkodawcę testamentu.
 
Jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie. Po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia sąd wyznaczy w celu rozpoznania zgłoszonych żądań rozprawę, na którą wezwie także osoby, które zgłosiły żądanie i podały miejsce zamieszkania.
 
Koszty
Zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wiąże się z opłatą w wysokości 50,00 zł - można ją uiścić przelewem na rachunek sądu i załączyć potwierdzenie do wniosku lub bezspośrednio w kasie.
 
Uzyskanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku otwiera drogę do dokonania działu spadku. Na zakończenie dodam, że stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku, to co do zasady dwa odrębne postępowania. Jednakże na mocy art. 681 k.p.c. istnieje możliwość połączenia tych spraw: Jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału 8.