Stwierdzenie nabycia spadku

Z chwilą śmierci spadkodawcy następuje tzw. otwarcie spadku. Pierwszym krokiem na drodze do otrzymania fizycznie spadku po spadkodawcy powinno być ustalenie kręgu spadkobierców (czyli ustalenie tego, kto i w jakiej części jest uprawniony do spadku). Co do zasady, są dwie możliwości:

1. wystąpienie do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku,
2. zwrócenie się do notariusza w celu sporządzenia tzw. aktu poświadczenia dziedziczenia.

W dzisiejszym artykule skupimy się na pierwszej ścieżce – sądowej, tj. na wniosku o stwierdzenie nabycia spadku .

Żeby zainicjować takie postępowanie, należy sporządzić wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Co ważne, wniosek ten jest pismem niezbędnym do tego, aby postępowanie w ogóle zostało zainicjowane. Sprawa tego typu nie odbywa się z urzędu, a inicjatywa pozostaje w rękach uczestników postępowania (najczęściej spadkobierców).

Treść wniosku o stwierdzenie nabycia spadku

W treści wniosku należy:

• wskazać jako uczestników postępowania wszystkich potencjalnych spadkobierców (i w miarę możliwości dołączyć do wniosku ich akty urodzenia).
• opisać w jakich okolicznościach zmarł spadkodawca (załączyć do wniosku akt zgonu),
• Wskazać jaki majątek posiadał spadkodawca za życia, czy był to jego majątek osobisty, czy wspólny (np. z żoną czy mężem) – w celu ustalenia składu spadku,
• Wskazać czy spadkodawca pozostawił testament.

Do jakiego sądu skierować wniosek?

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składamy do sądu rejonowego, wydziału cywilnego, według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy . Najczęściej będzie to sąd rejonowy znajdujący się w tej miejscowości, w której spadkodawca żył przed śmiercią (w przypadku mniejszych miejscowości), albo sąd znajdujący się w niedalekiej odległości od ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy (jeśli przykładowo spadkodawca zamieszkiwał na wsi bądź w małej miejscowości, w której nie ma sądu).

Jeżeli nie dysponujemy wiedzą o ostatnim miejscu zamieszkania spadkodawcy, to wniosek o stwierdzenie nabycia spadku kierujemy do tego miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy (np. patrzymy, gdzie znajduje się należąca do spadkodawcy nieruchomość, która automatycznie wraz ze śmiercią spadkodawcy – co do zasady – weszła w skład spadku).

Ile kosztuje wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku podlega opłacie sądowej w kwocie 100 złotych (podstawa prawna: art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Czy trzeba stawić się w sądzie?

Tak. Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wszystkich wskazanych we wniosku uczestników postępowania (tj. najczęściej potencjalnych spadkobierców). Sąd w czasie rozprawy pyta uczestników o znanych im spadkobierców po spadkodawcy, o stan majątku spadkowego (tj. o to, co wchodzi w skład spadku, jaki majątek spadkodawca miał za życia).

Co dalej?

Na skutek przeprowadzonego postępowania, sąd wydaje postanowienie, w którym stwierdza wprost kto (z imienia i nazwiska) i w jakim ułamku (w jakiej części) jest spadkobiercą po zmarłym. Takie postanowienie ma charakter deklaratoryjny, co oznacza, że samo w sobie nie tworzy żadnego nowego stanu prawnego, a jedynie w sposób wiążący ustala stan faktyczny w sprawie wskazując kto konkretnie i w jakiej części jest spadkobiercą.