Testament ustny

Czy można sporządzić testament formie ustnej? Tak można, ale jedynie w szczególnych okolicznościach

Testament ustny został zaliczony do testamentów szczególnych, a więc jest formę utrwalenia ostatniej woli spadkodawcy, akceptowaną tylko w szczególnych okolicznościach.

Podstawową przesłanką sporządzenia testamentu ustnego jest istnienie obawy rychłej śmierci spadkodawcy. Obawa rychłej śmierci musi istnieć w chwili testowania.

Formą testamentu ustnego mogą posłużyć się osoby głuche , nieme i głuchonieme. Ustne oświadczenie woli można wyrazić nie tylko słowami, lecz także powszechnie przyjętymi znakami i gestykulacją (np. językiem migowym) albo innym zachowaniem.

Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.

Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.

W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku potwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Kto nie może być świadkiem przy sporządzeniu testamentu:

Bezwzględnie nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu:

1) kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych,

2) niewidomy, głuchy lub niemy,

3) kto nie może czytać i pisać,

4) kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament,

5) skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

Nie może być równie świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.

Analiza praktyki sądowej wskazuje na częstsze fałszowanie testamentów ustnych w porównaniu z innymi formami testamentu. W konsekwencji zdaniem Sądu Najwyższego stwierdzanie nabycia spadku na podstawie testamentu ustnego powinno zostać poprzedzone precyzyjnym ustaleniem wszystkich okoliczności towarzyszących wyrażeniu przez spadkodawcę jego ostatniej woli we wskazanej formie.

Dziedziczenie na podstawie testamentu ustnego nie może być więc potwierdzone notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia a jedynie orzeczeniem sądu.