Uchylenie alimentów... wstecz ???

W tym wpisie chciałabym pokrótce przedstawić dwie kwestie:

1. podstawy zniesienia obowiązku alimentacyjnego

oraz

2. zniesienie tego obowiązku z datą wsteczną.

Przed przeczytaniem tego artykułu radziłabym zapoznać się najpierw z wpisami dotyczącymi usprawiedliwonych potrzeb uprawnionego do alimentów oraz możliwości majątkowo-zarobkowych zobowiązanego. Wówczas kwestia uchylenia tego obowiązku będzie ,,pełniejsza".

Przechodząc do meritum - sprawa wymaga zanalizowania dwóch przepisów. Otóż, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka , które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie . Wyjątek zachodzi w sytuacji, gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Natomiast względem dziecka pełnoletniego - rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 k.r.o.). Zatem - w uproszczeniu - mamy do czynienia z dwojaką sytuacją: albo uprawniony nie jest w stanie się utrzymać albo zobowiązany nie jest w stanie płacić.

Ponadto, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 k.r.o.). Skoro zatem można żądać podwyższenia kwoty świadczenia alimentacyjnego (w razie zmiany stosunków), to można również żądać całkowitego zniesienia tego obowiązku - oczywiście w razie zaistnienia ku temu odpowiednich przesłanek.

Teraz musimy odpowiedzieć na pytanie z jakim momentem może nastąpić uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Co, do zasady w pozwie warto wskazać konkretną datę - w szczególności jeśli zobowiązany wie, że jego dziecko od dłuższego czasu jest już samodzielne. Wówczas tę okoliczność będzie należało w pozwie wykazać. Jakimi środkami dowodowymi? Zeznaniami świadków, zdjęciami, korespondancją tradycyjną i elektroniczną, informacjami pochodzącymi z portali społecznościowych itd. Udowodnienie tej okoliczności będzie gwarantowało pomyślny wyrok sądowy dla zobowiązanego, który w późniejszym etapie będzie mógł zażądać zwrotu stosownej kwoty. Pamiętać jednak należy, że wsteczne zniesienie obowiązku alimentacyjnego jest rygorystyczniej rozważane przez składy orzekające. Dlaczego ? Wiąże się to z istotą alimentów, które są przecież środkami utrzymania uprawnionego, a rodzice powinni  troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka.

Na zakończenie dodam, że należy rozróżnić uchylenie obowiązku alimentacyjnego od jego wygaśnięcia. Pierwsza opcja wiąże się z koniecznością złożenia powództwa sądowego do sądu rodzinnego. Z kolei druga następuje automatycznie w momencie śmierci jednej ze stron. Obowiązek ten nie jest on dziedziczony, niezależnie od tego, która ze stron umiera.