Umowa z firmą pożyczkową

Sąd podzielił zarzuty pozwanego dotyczące abuzywnego charakteru części zapisów umowy pożyczki. Na gruncie niniejszej sprawy zastosowanie znajdował przepis art. 3851 k.c., zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). W myśl natomiast art. 3852 k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść. Klauzulę generalną zawartą w art. 3851 k.c. uzupełnia przykładowa lista „niedozwolonych postanowień umownych” zamieszczona w art. 3853 k.c. Obejmuje ona najczęściej spotykane w praktyce, klauzule, które uznawane są za sprzeczne z dobrymi obyczajami i zarazem rażąco naruszające interesy konsumenta. Ich wspólną cechą jest nierównomierne rozłożenie praw, obowiązków i ryzyka między stronami, prowadzące do zachwiania równowagi kontraktowej. Chodzi tu o takie klauzule, które jedną ze stron (konsumenta), z góry, w oderwaniu od konkretnych okoliczności, stawiają w gorszym (trudniejszym) położeniu. Zamieszczenie w umowie któregoś z postanowień objętych wyliczeniem znacząco ułatwia wykazanie, że wypełnia ono przesłanki „niedozwolonego postanowienia umownego”. Art. 3853 k.c. ustanawia domniemanie, że klauzula umowna o określonej treści jest „zakazanym postanowieniem umownym”. To „domniemanie” działa „w razie wątpliwości”, a zatem wówczas, gdy pojawią się wątpliwości co do tego, czy dopuszczalne jest posłużenie się określoną klauzulą w obrocie. Wątpliwości te należy przesądzić, z mocy art. 3853 k.c., na rzecz uznania danego postanowienia za niedozwolone. W innych przypadkach przedsiębiorca musi wykazać, że wprowadzona do umowy klauzula, chociaż o „niedozwolonym” brzmieniu, nie kształtuje praw (obowiązków) konsumenta „w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy”. Odnosząc się zatem in concreto do postanowień przedmiotowej umowy, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż bezspornie została ona zawarta pomiędzy przedsiębiorcą (powodem) a konsumentem (pozwanym). Nadto postanowienia umowy zostały niewątpliwie przyjęte z wzorca umowy zaproponowanego przez stronę powodową i nic nie wskazywało, aby ich treść podlegała indywidualnym uzgodnieniom z pozwanym, a tym samym aby miał on jakikolwiek wpływ na ich zredagowanie. Trzeba mieć na względzie, iż jak wynika z KRS strony powodowej jej przedmiotem działalności jest udzielanie kredytów, a ze względu na współczesne wymagania obrotu koniecznym jest w takiej sytuacji używanie wzorców umownych, które z swojej natury nie podlegają negocjacji z konsumentem. Za abuzywne – i jako takie nieobowiązujące pozwanego, będącego konsumentem – Sąd uznał część zapisów punktu 11. Umowy pożyczki (11.2. b) oraz 11.2. c)). W treści umowy, w punkcie 11.2. a) powód zapewnił sobie możliwość dochodzenia odsetek w wysokości odsetek maksymalnych od niespłaconego w terminie zadłużenia. W tej sytuacji zapis punktu 11.2.b), zobowiązujący pożyczkobiorcę do zapłaty „opłaty z tytułu poniesionych kosztów windykacji” w wysokości określonej ryczałtowo jako 20 procent pozostałej do zapłaty kwoty w oczywisty sposób stanowi próbę ominięcia przepisów o odsetkach maksymalnych i jako taki, w ocenie Sądu, uznać należy, że rażąco narusza interesy konsumenta i sprzeczny jest z dobrymi obyczajami. To samo, zdaniem Sądu, dotyczy punktu 11.2.c) umowy, umożliwiającego naliczanie dodatkowych opłat za czynności windykacyjne. Podkreślić należy, że zapis umowny sformułowany jest wyjątkowo nieczytelnie i nieprzejrzyście zaś określone w tabeli opłaty są w oczywisty sposób zawyżone.

Sąd oddalił także powództwo w zakresie dotyczącym kosztów ubezpieczenia. Pozwany zakwestionował fakt, że pożyczkodawca dokonał koniecznych czynności skutkujących powstaniem ochrony ubezpieczeniowej. W tej sytuacji, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, to strona powodowa winna wykazać, że składka została przekazana ubezpieczycielowi oraz że ubezpieczyciel udzielił pozwanemu ochrony ubezpieczeniowej. Dowodem takim z pewnością nie jest wydruk komputerowy zawierający tabelę z zapisami. Wydruk nie tylko nie jest podpisany, brak na nim informacji o tym, kto i kiedy go sporządził (poza adnotacją „dane wygenerowane przez dział IT”). W ocenie Sądu dokument ten może jedynie potwierdzić fakt, że ktoś sporządził i wydrukował tabelę zawierającą szereg danych – nie stanowi zaś w oczywisty sposób dowodu na fakt odprowadzenia składki oraz objęcia pozwanego ochroną ubezpieczeniową. Ponieważ powód nie sprostał obowiązkowi udowodnienia wskazanych wyżej okoliczności faktycznych, Sąd oddalił powództwo w zakresie, w jakim dotyczyło ono opłaty za ubezpieczenie.