Uznanie ojcostwa przed kierownikiem USC

Często otrzymuję zapytania w jaki sposób zarejestrować dziecko w urzędzie stanu cywilnego, gdy nie pochodzi ono ze związku małżeńskiego. W polskim prawie istnieje domniemanie pochodzenia dziecka z małżeństwa -  jeżeli dziecko urodziło się w czasie jego trwania albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

Inaczej jednak przedstawia się sytuacja, gdy dziecko pochodzi ze związku partnerskiego . Wówczas uznanie dziecka może nastąpić:

- przed kierownikiem USC albo

- przed sądem, a

- za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi.

W tym pierwszym wypadku uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem USC, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna . Kierownik USC wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa:

- przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania,

- przepisy o nazwisku dziecka oraz

- różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.

Istnieją również sytuacje, w których kierownik USC odmówi przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa. Dotyczy to przypadków gdy:

- uznanie jest niedopuszczalne albo

- gdy kierownik USC powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.

Odmowa przyjęcia oświadczeń nie oznacza jednak braku możliwości uznania ojcostwa - może ono nastąpić wyłącznie przed sądem opiekuńczym. Wniosek należy złożyć w sądzie właściwym ze względu na siedzibę urzędu stanu cywilnego, którego kierownik odmówił przyjęcia tych oświadczeń.

Na zakończenie tego wpisu dodam, że uznanie ojcostwa dziecka nie jest nieodwracalne. Do zniweczenia skutków uznania służy powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa , któremu poświęciłam osobny artykuł. Jak wskazuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt: IV CSK 459/11): legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 78 § 1 k.r.o.) przysługuje także mężczyźnie, który uznał ojcostwo, wiedząc, że nie jest biologicznym ojcem dziecka.