Warunkowe Zawieszenie Wykonania Kary Pozbawienia Wolności

W myśl nowych przepisów, zawieszone kary pozbawienia wolności mają być grzywnami lub zmodyfikowanymi karami ograniczenia wolności. Wspomniane zmiany dotyczą prawie wszystkich przepisów dotyczących stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Aktualnie, warunkowe zawieszenie wykonania kary może być stosowane tylko i wyłącznie w odniesieniu do kary izolacyjnej. Wcześniej instrument ten stosowano także w odniesieniu do kar grzywny i ograniczenia wolności.

Warunkowo można zawiesić tylko taką karę izolacyjną, której czas nie przekracza jednego roku. Przy czym, w chwili popełnienia czynu sprawca nie jest skazany na pozbawienie wolności.

Okres próby, czyli czas w jakim zawieszone jest wykonanie kary, wynosi obecnie od roku do 3 lat. Wyjątek stanowią tu młodociani i sprawcy, którzy popełniają przestępstwo przemocy na osobach wspólnie zamieszkujących. Dla nich okres próby wynosi od 2 do 5 lat. Jedni i drudzy podlegają również obligatoryjnemu dozorowi.

Od powyższej reguły można odstąpić jedynie wtedy, gdy istnieje uzasadnienie zastosowania tzw. nadzwyczajnego złagodzenia kary. Instytucja ta pozwala warunkowo zawiesić karę więzienia do lat pięciu na czas próby, który może wynosić nawet 10 lat.

Kolejna zmiana wprowadzona z dniem 1 lipca 2015, to możliwość skrócenia nawet o połowę okresu kary orzeczonej z warunkowym zawieszeniem wykonania. Oceniając zasadność skrócenia orzeczonej kary, sąd musi dokładnie prześledzić dotychczasowy przebieg próby, a także szczegółowo przyjrzeć się temu, jak sprawca wykonuje narzucone mu obowiązki.

Kolejne novum, to instytucja zmieniająca warunkowo zawieszoną karę pozbawienia wolności na karę grzywny lub ograniczenia wolności. Sąd może sięgnąć po tę możliwość, jeśli w trakcie próby, sprawca dopuści się rażącego naruszenia prawa. Przez naruszenie prawa rozumie się tu popełnienie przestępstwa, uchylanie się od obowiązku płacenia grzywny, unikanie dozoru, brak wypełniania innych obowiązków narzuconych przez sąd itp. Sankcje te nie dotyczą sprawców uchylających się od obowiązku opuszczenia lokalu, który zajmowali wraz z pokrzywdzonym; nie dotknie tych, którzy wbrew nakazowi sądu nie dokonali świadczeń pieniężnych; nie odczują jej również ci, którzy nie naprawili szkody wynikającej z popełnionego przestępstwa. Instytucja ta nie dotyczy także skazanych, którzy otrzymali warunkowo zawieszoną karę pozbawienia wolności z nadzwyczajnym jej złagodzeniem, a kara została orzeczona bez rozprawy.

Wart zaznaczenia i omówienia jest również art. 4 § 1 kk. W myśl zawartych tam przepisów, jeśli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie gdy zostało popełnione przestępstwo, sąd ma kierować się nową, ale brać pod uwagę głównie tę, która jest korzystniejsza dla sprawcy.

 

Podsumowanie:

Nowe przepisy są w praktyce dużym ograniczeniem stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Dla wielu sprawców, korzystniejsza będzie ustawa sprzed 1 lipca 2015. Stosując ją, trzeba brać pod uwagę całość przepisów, a nie tylko ich część. W szczególności chodzi tu o zwrócenie uwagi na możliwość zamiany kary na rodzajowo łagodniejszą; możliwość narzucania różnych obowiązków; możliwość zatarcia skazania itp.

Nie można jednocześnie stosować przepisów starej i nowej ustawy.

Wobec osób skazanych na warunkowo zawieszoną karę pozbawienia wolności przed 1 lipca 2015 można stosować przepisy ustawy z dnia 20 lutego 2015r, w myśl których karę tę można zamienić na grzywnę lub ograniczenie wolności. Obejmuje to także skazanych na karę pozbawienia wolności nie dłuższą niż rok, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Zamiana kary pozbawienia wolności na rodzajowo łagodniejszą może nastąpić na skutek złożenia przez skazanego do sądu odpowiedniego wniosku. Treścią wniosku musi być uzasadnienie przekonujące sąd do zastosowania w/w środka łagodzącego karę. Sąd musi być przekonany, że złagodzenie sankcji nie uchybi realizacji jej celów.

 

Adwokat Patryk Riedel - Kancelaria Adwokacka - Adwokat Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój, Katowice