WYJAZD WAKACYJNY DZIECKA A KONFLIKT RODZICÓW

WAKACJE Z DZIECKIEM A ZGODA DRUGIEGO RODZICA

Zasadą jest, że rodzice powinni współdziałać przy wychowywaniu dzieci i podejmowaniu o nich decyzji. Często jednak zdarza się, że konflikty pomiędzy rodzicami nie pozwalają uzyskać porozumienia. Dotyczy to także tematu wyjazdów wakacyjnych i  obaw jednego rodzica o wywiezienie dziecka za granicę. Jak reguluje to prawo i kto ma rację?

WSPÓŁDZIAŁANIE RODZICÓW

Zgodnie z art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z rodziców posiadający władzę rodzicielską jest zobowiązany i jednocześnie uprawniony do jej wykonywania, a w istotnych sprawach dziecka powinni oni decydować wspólnie.

Przepisy zatem zastrzegają współdziałanie rodziców w przypadku „istotnych spraw”, oraz samodzielne decydowanie w pozostałych sprawach. Czy takimi są wyjazdy wakacyjne, np. za granicę? Orzecznictwo sądów daje wiele przykładów takich spraw, np. wydanie paszportu, wybór szkoły dla małoletniego, wybór miejsca zamieszkania, sposobu leczenia. Moim zdaniem wyjazd dziecka, szczególnie zagraniczny, także jest istotną sprawą dotyczącą dziecka i wymaga współdziałania
ze strony rodziców.

Wskażmy przykładowo, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11.10.1963 r. (sygn. akt III CO 23/63), na wyjazd za granicę małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku orzekającym rozwód powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest oświadczenie o zgodzie drugiego z rodziców, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, a w razie niemożności uzyskania takiego oświadczenia – zezwolenie władzy opiekuńczej.

KONFLIKT - SĄD DECYDUJE

Jeżeli rodzice nie mogą znaleźć porozumienia, o wyjeździe zadecyduje sąd. W związku z tym należy do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka złożyć wniosek o rozstrzygnięcie istotnej dla dziecka sprawy (podlega on opłacie w wysokości 40 zł). We wniosku takim wskazujemy, iż pomiędzy rodzicami nie ma zgody, a wyjazd leży w interesie dziecka . Drugi z rodziców w toku postępowania będzie miał szansę przedstawić swoje argumenty.

Warto pamiętać, żeby zrobić to stosunkowo wcześnie przed planowanym terminem wyjazdu. Teoretycznie sąd powinien działać szybko w takich sprawach, jednak lepiej nie przekonywać się we własnej sprawie o ewentualnym przedłużaniu postępowania.

Wydane orzeczenie sądu o zgodzie na wyjazd będzie zastępowało zgodę drugiego rodzica.

OGRANICZONA WŁADZA RODZICIELSKA LUB JEJ BRAK

Jeżeli któryś z rodziców jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie ma potrzeby uzyskiwania jego zgody na wyjazd zagraniczny lub jakikolwiek dziecka. Taka sama sytuacja dotyczy rodzica, którego rodzicielstwo nie zostało ustalone.

W przypadku zaś ograniczonej władzy rodzicielskiej – co zdarza się często jak rodzice żyją osobno – taka zgoda będzie potrzebna w zależności od tego, do jakich czynności władza rodzicielska jednego rodzica została ograniczona. Jeżeli do tzw. „czynności istotnych dla dziecka”, wydaje się, że wakacyjny wyjazd zagraniczny (szczególnie przez wzgląd na bezpieczeństwo) czy dłuższy wyjazd krajowy będzie wymagał zgody drugiego rodzica. Jednak czasami w orzeczeniu rozstrzygającym o ograniczeniu władzy rodzicielskiej (np. przy rozwodzie, separacji) sąd zastrzega, że te istotne sprawy to wybór sposobu leczenia i drogi zawodowej. Jeżeli tak zawężająco jest to opisane, stoję na stanowisku, że rodzic posiadający pełną władzę rodzicielską może samodzielnie zdecydować o wyjeździe.

OBAWA O WYWIEZIENIE DZIECKA

Należy się także zastanowić jakie konsekwencje grożą rodzicowi, który wyjechał/pozwolił na wyjazd dziecka wbrew zdaniu drugiego rodzica, który miał takie prawo i wyjazdowi się sprzeciwił (względnie nie został celowo poinformowany o wyjeździe i pozostawał w nieświadomości).

Drugi rodzic może dochodzić swoich praw przed sądem. W tym celu powinien złożyć do sądu wniosek o wydanie dziecka przez drugiego rodzica, który samowolnie dopuścił do wyjazdu.

Jednocześnie takie działanie rodzica naraża go na ograniczenie jego władzy rodzicielskiej lub nawet jej pozbawienie. Dotyczyć to będzie w szczególności sytuacji, w której do wyjazdu dopuszcza rodzic już ograniczony we władzy rodzicielskiej. 

Poza tym często konflikt pomiędzy rodzicami czy obawa o dziecko skłania (niestety czasami słusznie) rodzica do zgłoszenia sprawy na policję celem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa uprowadzenia małoletniego (do 15 r.ż.).

CZYM POPRZEĆ BRAK ZGODY

A jeżeli jesteśmy tym rodzicem, który nie zgadza się na wyjazd dziecka, na czym racjonalnie możemy oprzeć swoją decyzję. Przede wszystkim na dobru dziecka . Jeżeli dziecko jest małe, wyprawa męcząca lub niebezpieczna, albo bez wystarczającej opieki osób odpowiedzialnych, rodzic wręcz powinien wyrazić sprzeciw . Często jednak takim powodem na brak zgody na zagraniczne wyjazdy jest głęboki konflikt pomiędzy rodzicami i obawa uprowadzenia dziecka. Jeżeli rodzic ma prawo sądzić, że drugi planuje uprowadzenie dziecka, powinien wzmocnić czujność.

Przy rozważeniu decyzji należy przy tym pamiętać, że:

- jeżeli rodzic wcześniej wyraził zgodę na wydanie dziecku paszportu lub innego dokumentu podróżnego, nie jest to bezpośrednia zgoda na odbywanie jakichkolwiek wyjazdów;

- przy planowaniu terminu wyjazdu dziecka trzeba wziąć pod uwagę, że drugi rodzic może mieć ustalone prawo kontaktu /odwiedzin dziecka i bez porozumienia z nim nie można go tego pozbawiać.