Wynagrodzenie za pracę

Wynagrodzenie za pracę, jako pojęcie prawa pracy, oznacza całość należnej na podstawie przepisów płacowych i umowy o pracę zapłaty za pracę, obejmując także część, którą pracodawca odlicza, jako składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy. Wynagrodzenie za pracę powinno być ustalone tak, aby odpowiadało ilości i jakości pracy. Pracodawca i pracownik mogą dowolnie ustalać w umowie o pracę wysokość wynagrodzenia. Należy jednak pamiętać, że ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być, w konkretnych okolicznościach, uznane za nieważne, jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu.  Wynagrodzenie za pracę nie może być uzależnione od wyniku ekonomicznego pracodawcy lub od uzyskanego przez pracodawcę zysku netto.

Zgodnie z przepisem art. 80 k.p., wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Powyższe oznacza, że nie samo pozostawanie w stosunku pracy, lecz faktyczne wykonanie pracy jest tytułem prawnym do obliczenia i wypłaty wynagrodzenia. Ten przepis wskazuje, że wynagrodzenie oblicza się nie na podstawie hipotetycznych cech pracy ustalonej przy nawiązywaniu stosunku pracy, lecz na podstawie oceny faktycznie wykonanej pracy. Samo pozostawanie w stosunku pracy, bez świadczenia pracy, co do zasady nie stanowi podstawy do roszczenia o wypłatę wynagrodzenia za pracę, poza wyjątkowymi przypadkami uregulowanymi odrębnie.

Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia lub przenieść go na inną osobę. Zakaz zrzekania się wynagrodzenia dotyczy całości oraz części wynagrodzenia. Przez wynagrodzenie rozumie się także nagrodę jubileuszową i ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Wynagrodzenie jest płatne raz w miesiącu, w stałym i z góry ustalonym terminie. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Obowiązek wcześniejszej wypłaty, jako korzystniejszy dla pracownika, może być wprowadzony przepisami niższej rangi oraz umową o pracę. W razie opóźnionej wypłaty wynagrodzenia pracownik ma prawo do odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które pracodawca odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli dzień wypłaty wynagrodzenia jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym ten dzień.  Wynagrodzenie wypłacane jest w formie pieniężnej, częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy.  Układ zbiory pracy obowiązujący u pracodawcy może przewidywać, że zapłata wynagrodzenia następować będzie w w inny sposób niż do rąk pracownika, np. na konto bankowe lub za pośrednictwem poczty. Także na taki sposób zapłaty wynagrodzenia może wyrazić pisemną zgodę pracownik.

Roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od jego wymagalności. Pracownik może dochodzić zapłaty wynagrodzenia przed sądem pracy.