Zabezpieczenie alimentów na dziecko na czas trwania procesu o rozwód.

Powszechnie wiadomym jest, że spora część procesów w sprawach o rozwód potrafi ciągnąć się latami, a małżonkowie często nie potrafią znaleźć porozumienia, w jakiej wysokości winni partycypować w kosztach utrzymania małoletniego, wspólnego dziecka, który pozostaje pod pieczą jednego z nich. Finalnie rozstrzygnięcie o obowiązku alimentacyjnym zostaje uregulowane dopiero w sentencji prawomocnego wyroku rozwiązującego małżeństwo stron.

Ustawodawca umożliwił jednak stronie, u którego dziecko faktycznie przebywa możliwość sformułowania wniosku o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych, na czas trwania procesu, które może polegać na zobowiązaniu jednego z rodziców do zapłaty uprawnionemu (dziecku) jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej (art. 753 kodeksu postępowania cywilnego). Strona, która domaga się zasądzenia przez Sąd na rzecz małoletniego w imieniu, którego działa, zabezpieczenia alimentów, musi we wniosku uprawdopodobnić przesłanki warunkujące zasadność i zakres roszczenia, zarówno, co do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, przez co rozumie się bieżące wydatki związane z jego utrzymaniem. W praktyce oznacza to, że osoba składająca wniosek musi przedstawić wykaz kosztów utrzymania dziecka (dzieci), do których zaliczają się również stałe opłaty z tytułu utrzymania domu lub mieszkania oraz tzw. „koszty sezonowe”. Opłaty takie należy podzielić proporcjonalnie do liczby mieszkańców lokalu. Co do zasady, w postępowaniu tym nie ma obowiązku przedstawiania dowodów na potwierdzenie swoich racji, jednakże, doświadczenia wskazuję, iż załączenie do wniosku kopii rachunków lub dowodów ponoszonych opłat, przekłada się na wysokość faktycznie udzielonego przez Sąd zabezpieczenia, w szczególności, że strona przeciwna najczęściej te koszty próbuje kwestionować.  Ponadto należy odpowiednio uzasadnić potrzebę zabezpieczenia alimentów, czyli wykazać, że drugi małżonek nie zaspokaja w żadnym lub niewystarczającym stopniu usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Sąd przed wydaniem orzeczenia będzie również brał pod uwagę sytuację materialną obojga rodziców oraz ich możliwości zarobkowe.

Należy w tym kontekście podkreślić, iż zgodnie z utrwalonym już stanowiskiem judykatury, „rodzic powinien się dzielić z dzieckiem skromnym nawet dochodem (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2000 r., sygn. I CKN 1077/99), jednak granicą, której nie można przekroczyć jest granica niedostatku” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. I ACa 297/16 ).

Wniosek o zabezpieczenie alimentów można złożyć zarówno w pozwie o rozwód, jak i w toku trwania sprawy, w tym również na etapie II Instancji.

O wysokości świadczeń alimentacyjnych Sąd rozstrzyga w formie postanowienia, które co do zasady wydawane jest na posiedzeniu niejawnym, czyli bez udziału stron, wówczas postanowienie Sąd doręcza zainteresowanym z urzędu. Może się jednak zdarzyć, że Sąd przed wydaniem postanowienia będzie chciał jeszcze przesłuchać strony na pierwszym terminie rozprawy rozwodowej.

Na postanowienie Sądu w przedmiocie udzielenia bądź odmowy udzielenia zabezpieczenia stronom przysługuje zażalenie. Należy pamiętać, że w obecnym stanie prawnym, aby móc skutecznie wnieść środek odwoławczy należy w terminie 7 dni od doręczenia stronie odpisu postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym bądź w tym samym terminie liczonym od dnia jego ogłoszenia na rozprawie złożyć i prawidłowo opłacić wniosek o sporządzenie i doręczenie jego pisemnego uzasadnienia. Zażalenie wnosi się do tego samego Sądu, który wydał zaskarżone postanowienie, albowiem będzie ono rozpoznawane przez inny skład sędziowski tego Sądu.

Prawomocne postanowienie Sądu o udzieleniu zabezpieczenia po zaopatrzeniu go z urzędu w klauzulę wykonalności, stanowi tytuł wykonawczy i podlega wykonaniu w drodze egzekucji komorniczej, w przypadku uchylania się przez zobowiązanego na jego postawie rodzica od obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka w kwocie w nim ustalonej.

Bez wątpienia uregulowana w art. 753 k.p.c. instytucja, stanowi solidne zabezpieczenie materialne dla małoletnich dzieci stron do czasu prawomocnego zakończenia sprawy o rozwód jego rodziców, dlatego wszystkim swoim Klientom zalecam formułowanie takiego wniosku w pozwie bądź w odpowiedzi na pozew.