zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym

Sąd może przyznać  najbliższym członkom rodziny zmarłego  odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę tj. zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym (art. 446 § 4 kodeksu cywilnego). Odpowiedzialność ta powstaje wyłącznie w sytuacji, jeżeli w ogóle zachodzi odpowiedzialność cywilna na gruncie przepisów kodeksu cywilnego, czyli gdy znajdzie się podmiot, który może zostać pociągnięty do odpowiedzialności deliktowej za śmierć osoby najbliższej – w oparciu o zasady wynikające z art. 415 i nast. kodeksu cywilnego. Spory te zazwyczaj powstają na kanwie odpowiedzialności ubezpieczyciela, z którym sprawca wypadku miał zawartą  umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia przez posiadacza pojazdu mechanicznego odpowiedzialności cywilnej aktualizuje się jedynie w wypadku ustalenia odpowiedzialności posiadacza za zaistniałą kolizję drogową. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Przy czym poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, z którym sprawca wypadku zawarł umowę ubezpieczenia.

Ustawodawca przewiduje możliwość przyznania zadośćuczynienia w przypadku śmierci dla „najbliższych członków rodziny zmarłego”. Pojęcie  „najbliższy członek rodziny”  nie zostało ustawowo zdefiniowane. Kładzie ono nacisk na aspekt bliskości relacji z daną osobą, nie odnosi się zaś do samego słowa „rodzina”. Z tego też względu należy przyznać, iż nie chodzi o samą najbliższą rodzinę, ale o rodzinę w szerokim znaczeniu tego pojęcia. W krąg tak pojmowanej rodziny mogą wchodzić różne osoby, nie tylko te połączone więzami pokrewieństwa. To czy daną osobę można uznać za członka rodziny z pewnością będzie zależeć od okoliczności konkretnej sprawy. Z drugiej jednak strony, ważny jest aspekt bliskiej relacji pomiędzy zmarłym a osobą pokrzywdzoną. Zadośćuczynienie należy się bowiem nie wszystkim członkom rodziny, a wyłącznie członkom najbliższym. Niewątpliwie będą to przede wszystkim rodzice i dzieci zmarłego, ale także inne osoby pozostające w stosunkach rodzinnych np. dalsi zstępni (wnuki) i wstępni, teściowie, synowa i zięć, macocha lub ojczym, dzieci pozostające pod opieką rodziny zastępczej, czy też konkubenci.