Zaprzeczenie ojcostwa

Jeżeli dziecko rodzi się w małżeństwie domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemanie to podlega obaleniu jedynie w procesie sądowym o zaprzeczenia ojcostwa. Postępowanie nie może być prowadzone po śmierci dziecka, wówczas następuje umorzenie postępowania. Natomiast śmierć matki lub ojca nie stanowi przeszkody, zmarłą osobę reprezentuje wówczas kurator.

Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć mąż matki, matka, dziecko oraz prokurator. Jeżeli zaprzeczenia ojcostwa dziecka domaga się matka, dziecko albo prokurator, są zobowiązani wykazać, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.

Terminy do wystąpienia z tym powództwem mają charakter zawity. Mąż matki jest uprawniony do wytoczenia powództwa w ciągu sześciu miesięcy od chwili, w której dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, ale nie później niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Jednak istnieje wyjątek. Termin ten nie ma zastosowania do męża, który jest ubezwłasnowolniony lub chory psychicznie, ustawodawca uregulował odmiennie tą kwestię.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1981 roku w sprawie o sygn. akt IV CR 308/81, czytamy, że termin do wytoczenia powództwa przez męża matki "biegnie od dnia, w którym dowiedział się on o urodzeniu dziecka przez żonę, także w takim przypadku, kiedy mąż matki dziecka był przekonany, że domniemanie z art. 62 k.r.o. przemawia za tym, że nie jest on ojcem dziecka". Z kolei, jeżeli mąż matki dowie się, że żona jest w ciąży wówczas "początek terminu z art. 63 k.r.o. liczy się najwcześniej także od daty urodzenia dziecka" (tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 października 1979 r., IV CR 361/79, LEX nr 8196). O początku biegu omawianego terminu "decyduje fakt dowiedzenia się o urodzeniu dziecka, nie zaś o treści aktu jego urodzenia" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1974 r., I CR 185/74, LEX nr 7594). Kiedy mąż matki dowiaduje się, że jego żona jest w ciąży z innym mężczyzną, zobowiązany jest zainteresować się w przyszłości, kiedy żona urodzi dziecko.

Wyrok, w którym dokonano zaprzeczenia ojcostwa ma zarówno charakter deklaratywny, jak i posiada moc wsteczną. Więzi dziecka z mężem matki ustają, jednak mąż matki nie może dochodzić zwrotu kwot, które wyłożył na utrzymanie i wychowanie dziecka przed zaprzeczeniem ojcostwa (tak w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1980 roku, w sprawie o sygn. akt III CZP 6/80). Jak jednak wskazano w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1982 roku, w sprawie o sygn. III CZP 22/82, mąż matki "z chwilą prawomocnego obalenia domniemania jego ojcostwa w drodze zaprzeczenia ojcostwa żądać ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny ustał co do świadczeń alimentacyjnych niespełnionych do tej chwili".

Źródło:
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.),
- „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” pod red. Henryka Doleckiego.

W celu uzyskania porady prawnej czy zlecenia obsługi prawnej, zapraszamy do Kancelarii Fortis w Katowicach. Zasięg naszego działania – województwo śląskie, w szczególności: Katowice, Mikołów, Mysłowice, Gliwice, Ruda Śląska, Bytom, Chorzów i okolice.