ZDRADA MAŁŻEŃSKA JAKO POWÓD STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA KOŚCIELNEGO

Zdrada małżeńska jako powód stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego

Wprowadzenie

Drugim co do popularności tytułem nieważności małżeństwa kościelnego występującego w procesie kanonicznym jest symulacja. Symulacja ma wiele wariantów, w których stosunkowo często występuje wykluczenie wierności małżeńskiej.

1. Wykluczenie wierności a niezdolność do jej zachowania

Mając do czynienia ze zdradą małżeńską należy zastanowić się nad jej powodem. Może ona wynikać z, w dużym uproszczeniu, trzech powodów. Pierwszym jest niezdolność do jej zachowania, a więc pewnego rodzaju zaburzenie o podłożu psychoseksualnym – z takimi przypadkami możemy mieć do czynienia na przykład w sytuacji hiperseksualności (hiperlibidemii), czyli nimfomanii u kobiet i satyryzmu u mężczyzn. Tego rodzaju zaburzenia mogą stanowić podstawę faktyczną do wydania wyroku stwierdzającego nieważność z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej.

Drugim powodem może być chwila słabości. Nie chcąc usprawiedliwiać tego rodzaju zachowań, należy sobie uświadomić, że mąż lub żona w wyniku jakiegoś pobudzenia seksualnego w danej chwili ulegają swoim słabością i popędom i dopuszczają się zdrady małżeńskiej. Zdrada, u której podstaw leży zwykła ludzka słabość i grzeczność nie stanowi powodu, dla którego można by wydać wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa.

Trzecią sytuacją jest z góry zaplanowane niedochowywanie wierności przez którąś ze stron małżeństwa. Innymi słowy któraś ze stron zawierając małżeństwo nie chce zachować wierności małżeńskiej i dopuszcza możliwość niewierności, czyli zdrady. Tego rodzaju podstawa faktyczna może stanowić powód dla którego kolegium sędziowskie orzeknie nieważność małżeństwa z tytułu symulacji częściowej – wykluczenia wierności małżeńskiej.

2. Istota symulacji

Symulacja (wykluczenie), to sytuacja w której jedna ze stron lub obie nie ślubują sobie szczerze przysięgi małżeńskiej. Jest to więc sytuacja, w której wypowiada się pewne słowa, ale wewnętrznie nie jest się do nich przekonany i nie wypowiada się ich w zgodzie z własnym sumieniem.

W przypadku symulacji częściowej jaką jest między innymi wykluczenie wierności małżeńskiej, mamy do czynienia z nieszczerym ślubowaniem słów „ślubuję ci [...] wierność małżeńską”. Innymi słowy symulant co innego mówi, a czego innego chce (co innego myśli). Gdyby pominięto ten passus przysięgi małżeńskiej, związek nie mógłby zostać zawarty. Nie chodzi o efekt tego chcenia – zachowanie lub niezachowanie wierności – efekt jest wtórny. Chodzi o samo myślenie, o ów „chcenie”, lub bardziej „niechcenie” zachowania wierności.

Losy małżeństw są różne i często w wyniku na przykład niezgodności charakterów lub nieudanego pożycia małżeńskiego dochodzi do zdrad. Nie będą one jednak miały większego znaczenia, jeśli strony ślubowały sobie szczerze wierność małżeńską i chciały jej dochować, ale realia życia postawiły ich w sytuacji, w której, subiektywnie, stało się to niemożliwe.

W symulacji chodzi więc o chcenie – o wolę. Strony muszą wewnętrznie zachować wierność małżeńską, a jeśli tego nie chcą, to znaczy, że możemy mieć do czynienia z symulacją częściową w formie wykluczenia wierności.

3. Dowodzenie wykluczenia wierności w kanonicznym procesie małżeńskim

Chcąc udowodnić wykluczenie wierności małżeńskiej należy zwrócić uwagę na trzy elementy: szczerość ślubowania, przyczyna zawarcia małżeństwa ( causa contrahendi ) oraz przyczyna symulowania ( causa simulandi ).

3.1. Szczerość ślubowania : nie da się pogodzić wykluczenia wierności ze szczerym ślubowaniem. Skoro bowiem ktoś szczerze wypowiada „ślubuję ci [...] wierność małżeńską”, to niemożliwe jest by jednocześnie nie chciał tej wierności zachować. Stąd też, jeśli ktoś uważa, że ślubował szczerze, to cały proces dowodzenia jest już na tym początkowym etapie niemożliwy.

3.2. Przyczyna zawarcia małżeństwa ( causa contrahendi ): jest to powód, dla którego potencjalny symulant zawarł małżeństwo. Należy sobie postawić pytanie: skoro nie chcesz zachowywać wierności małżeńskiej, to po co zawierasz małżeństwo, czyli dozgonny i wyłączny związek mężczyzny i kobiety? Praktyka sądowa pokazuje, że odpowiedzi na to pytanie są przeróżne: szukanie korzyści majątkowych, pragnienie zaspokojenia własnej pożądliwości, chęć zdobycia sławy, kierowanie się źle rozumianą dobrocią, chęć uniknięcia zła, wejście do rodziny et cetera .

3.3. Przyczyna wykluczenia wierności ( causa simulandi ): jest to powód, dla którego potencjalny symulant wykluczył wierność. Należy sobie postawić pytanie: dlaczego nie chcesz zachować wierności małżeńskiej mimo tego, że zawierasz małżeństwo? Praktyka sądowa pokazuje, że odpowiedzi na to pytanie są przeróżne: nieuregulowane poprzednie związki, prowadzenie podwójnego życia (tzn. dwa związki na raz), rozwiązły (kawalerski/panieński) tryb życia et cetera .

Podsumowanie

Wykluczenie wierności małżeńskiej może być powodem nieważności małżeństwa kościelnego. By dowieść wykluczenia należy wskazać na nieszczere ślubowanie potencjalnego symulanta, a także na przyczynę zawarcia przez niego małżeństwa i przyczynę dla której potencjalny symulant nie chce wierności zachować.

Porada prawna

Jeśli nie jesteś pewien/pewna, czy w przypadku Twojego małżeństwa mamy do czynienia z wykluczeniem wierności, to skontaktuj się z naszą Kancelarią – pomożemy Ci to ustalić.

tel: 511 324 109
e-mail: kontakt@cancellariacanonica.pl
web: www.cancellariacanonica.pl