Zniesienie współwłasności nieruchomości

Często w realiach współczesnego systemu społeczno-gospodarczego występuje sytuacja, w której nieruchomość jest we władaniu kilku współwłaścicieli. Taka sytuacja nie zawsze jest stanem pożądanym w mniemaniu właścicieli i z różnych powodów dążą oni do zakończenia takiego stanu rzeczy.

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności nieruchomości pod warunkiem, że uprawnienie to nie zostało wyłączone przez czynności prawną. Prawo przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności nieruchomości.

Podział fizyczny nieruchomości

Podział fizyczny jest podstawowym sposobem zniesienia współwłasności nieruchomości. Powinien być on wykonany w pierwszym rzędzie przed innymi sposobami zniesienia współwłasności. Podział fizyczny nie będzie jedynie możliwy w przypadku gdyby był on sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo gdyby pociągał za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Przyznanie jednemu ze współwłaścicieli albo sprzedaż

Nieruchomość, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana.

Dopłaty, spłaty

Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Zniesienie współwłasności nieruchomosci może być dokonane na mocy orzeczenia sądu lub umowy współwłaścicieli (jako czynność dotycząca nieruchomości powinna być dokonana notarialnie). To pierwsze rozwiązanie jest o wiele tańsze i umożliwia rozwiązanie ewentualnych sporów pomiędzy współwłaścicielami. Takiej możliwości nie ma w przypadku umowy notarialnej. Oczywiście sądowe zniesienie współwłasności będzie trwało o wiele dłużej. Wybór konkretnej metody zależy od współwłaścicieli i sytuacji, w której się oni znajdują.

W przypadku nieruchomości rolnych i gospodarstw rolnych powyższe zasady zniesienia współwłasności podlegają pewnym modyfikacjom z uwagi na stosowanie przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz przepisów szczególnych kc.

Powyższe uwagi mają charakter jedynie informacyjny i ogólny i nie stanowią porady prawnej. Porada prawna może zostać udzielona przez radcę prawnego jedynie po gruntownym zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sytuacji.